Yükselen çok sağın ulusal egemenlikten yana talepleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

BRÜKSEL/ANKARA (AA) – “Avrupa’nın Birlik projesini zorlayan noktalar” başlıklı belge haberin dördüncü kısmında AA muhabirleri, Avrupa’da artan çok sağcı hükümetlerin AB siyasetleri, entegrasyonu ve geleceğine muhtemel tesirlerini uzman görüşleriyle ele aldı.

Son 5 yılda Avrupa, ekonomik problemler, hayat standartlarındaki düşüş ve göç krizi üzere çeşitli faktörlerin tesiriyle çok sağ hareketlere yönelik dayanakta kayda kıymet bir artışa şahit oldu.

Fransa’da çok sağcı başkan Marine Le Pen’in Ulusal Birlik’i, bilhassa göçmen tersliğini kullanarak kıymetli bir güç kazanırken, emsal biçimde Almanya’da göçmen ve AB zıtlığını savunan Almanya İçin Alternatif (AfD) de ülkenin Thüringen ve Saksonya eyaletlerinde 1 Eylül’de yapılan seçimlerde birinci ve ikinci parti olarak çıktı.

Almanya Federal Meclisi’nde 16 Aralık’ta yapılan itimat oylaması sonucunda 23 Şubat’ta erken seçime gidecek ülkede, Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile başa baş oy oranına sahip AfD’nin büyük bir muvaffakiyet elde etmesinden telaş ediliyor.

İtalya’da hükümet seçimlerden birinci çıkan çok sağcı Giorgia Meloni liderliğindeki İtalya’nın Kardeşleri (FdI) partisi, çok sağcı Matteo Salvini liderliğindeki Lig partisi ile merkez sağda konumlanan Silvio Berlusconi’nin partisi Forza Italia’nın (FI) oluşturduğu sağ koalisyondan oluşuyor.

Macaristan’da Viktor Orban’ın Fidesz partisi sıklıkla göçmen aksiliği ve Ukrayna konusunda AB ile çelişen siyasetlerle öne çıkarken, Avusturya’da çok sağ, ülkenin son 10 yılı aşkındır siyasi çehresini belirliyor.

Son 5 yıl içinde İspanya, bilhassa Vox partisinin yükselişiyle somutlaşan çok sağ eğilimlerde dikkate paha artışa şahit oldu. Yunanistan’da sistemsiz göçmen sayısının artması ve ekonomik krizle birlikte tesirini artıran çok sağ, Haziran 2023’teki genel seçimlerde son 50 yıldaki en büyük oy oranına ulaşarak mecliste 3 partiyle varlık göstermeye başladı.

Hollanda’da bilhassa Geert Wilders liderliğindeki Özgürlük Partisinin (PVV) gücünü artırmasıyla, göçmen ve yabancı düşmanı eğilimlerde besbelli artış yaşandı. İslam aksisi ve ırkçı telaffuzlarıyla bilinen PVV’nin son seçimlerde açık farkla birinci parti çıkması Wilders’ı bile şaşırttı.

Ulusal egemenlik talepleri

Aşırı sağın Avrupa ülkelerinin hükümetlerinde varlığını artırmasıyla AB’nin merkezi karar alma düzeneğinden uzaklaşarak ulusal egemenliğe tekrar odaklanılması tarafındaki davetler yükseliyor.

Genellikle “egemenlikçilik” olarak isimlendirilen bu hareket, AB kurumlarının “ülkelerin içişlerine yönelik çoka kaçan müdahalesini” reddetmeyi ve üye ülkeler için daha fazla özerklik davetini temsil ediyor.

Sağcı başkanlar, ülkelerini etkileyen kararların ekseriyetle mahallî bağlamlar gereğince dikkate alınmadan verildiğini ve bunun da vatandaşlarının iradesini yansıtmayan siyasetlere yol açtığını savunuyor.

Giderek birçok Avrupa hükümeti yetkilerin ulusal hükümetlere geri verilmesi ve Brüksel’in müdahalelerini sonlandırmak için AB mutabakatlarının yine müzakere edilmesi davetinde bulunuyor.

Aşırı sağcı yahut milliyetçi hükümetler tarafından yönetilen bu talepler bilhassa Hukuk ve Adalet Partisinin (PiS) 8 yıllık iktidarını Aralık 2023’te kaybetmeden evvel Polonya’da ve Orban’ın hükümetindeki Macaristan’da yankı buldu.

Polonya’da iktidarı sol, merkez sağ ve liberal muhalefet partilerin adayı Donald Tusk’a kaybeden PİS, hükümette kaldığı yıllar boyunca AB’nin yargı ıslahatlarını “içişlerine müdahale” olarak nitelendirerek bunları uygulamaya karşı çıktı.

Orban bilhassa göç siyasetleri ve “LGBT hakları” konusunda Brüksel’i yetkilerini aşmakla tekraren eleştirdi. Macar önder, AB’nin, sığınmacıların üye ülkeler ortasında yine dağıtılması da dahil olmak üzere, Birliğin sığınma ve göç sistemlerinde ıslahat yapılmasına yönelik tekliflerini “egemenliğin ihlali” olarak nitelendirerek reddetti.

İtalya’da Başbakan Meloni’nin hükümeti ise AB’nin bilhassa mali ve ekonomik siyasetlerde çoka kaçması ve göç siyaseti konusunda kuşkularını lisana getirdi. AB’nin mali kurallarının ülkenin iç iktisat siyasetlerini uygulama kabiliyetini kısıtladığını savunan Meloni, Brüksel’e ekonomik yönetişimini daha esnek hale getirecek ıslahatlar yapılması davetinde bulundu.

AB’nin temelleri sarsılıyor mu?

“Ulusal egemenliğe” vurgu yapan bu talepler, Birlik içinde siyasi kutuplaşmaların derinleştiği bir görüntünün yanı sıra Avrupa entegrasyonunun geleceğine ait kaygıları de artırıyor.

Daha fazla entegrasyon yanlıları, ulusal egemenliğe geri dönüşün tek pazardan kolektif güvenliğe kadar AB’nin kazanımlarını çözme riski taşıdığını tez ederken, çok sağcı önderler ise tavırlarının “Brüksel’in elitizm ve bürokratik aşırılık algısı nedeniyle yabancılaştığını” düşünen seçmenlerin iradesini yansıttığını savunuyor.

Hükümetler kadar Avrupa Parlamentosunda (AP) da “ulusal egemenlik” vurgusu yapan siyasi kümelerin artması, Birliğin siyaset imal sürecinde de vakit zaman tıkanıklık yaşanabileceği sinyali veriyor.

AB ülkelerinde haziranda yapılan seçimler sonrası şekillenen yeni parlamentoda Orban öncülüğünde kurulan “Avrupa’nın Vatanseverleri” ve AfD liderliğindeki “Egemen Ulusların Avrupası” kümeleri artırdıkları sandalyeler sayesinde daha güçlü sesle AB’nin “ulusal egemenliğe saldırı” olarak gördükleri siyasetlerine reaksiyon gösteriyor.

Tüm bu tartışmaların ortasında AB bir seçimle karşı karşıya: Siyasetlerini bu talepleri karşılayacak halde uyarlamak ya da kutuplaşmanın artması riskini göze almak. AB’nin ulusal egemenlik ve kolektif aksiyon ortasında bir istikrar kurup kuramayacağı bu ikilemde değer arz ediyor.

“AB entegrasyonunda net bir gerileme”

AB Hukuku ve Siyasetleri Profesörü Alberto Alemanno, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “AB Kurulu yerine AB üyesi ülkeler ileriye giden yolu tanımladığı için AB entegrasyonunda net bir gerileme görüyoruz.” sözünü kullandı.

Von der Leyen ile çok sağ ortasında AB’nin temel siyasetlerini tehlikeye atacak seviyede bir yakınlaşma olduğunu söyleyen Alemanno, “Bu yakınlaşma, etraf ve iklim hareketlerindeki ilerlemeyi bilakis çevirebilir ve vazifeye gelen idarenin AB vatandaşlarına ve Parlamentosu’na sunulan siyasi önceliklere bağlılığı konusunda kuşku uyandırabilir.” dedi.

Almanya Dresden Teknik Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Oliviero Angeli de “Aşırı sağın yükselişi, AB’nin ulusüstülük unsuruna kıymetli bir meydan okuma oluşturuyor. Çok sağ partiler çoklukla ulusal egemenliğe öncelik veriyor, AB hukukunun önceliğini sorguluyor ve bilhassa göç ve iltica alanlarında entegrasyonun temel sütunlarını tehdit ediyor.” diye konuştu.

Bu tesirin üye ülkelerin Şengen hudutlarına denetimler getirmesi ve ortak göç ve iltica siyasetinin uygulanmasında yaşanan uzlaşmazlıklarda görüldüğünü belirten Angeli, şunları kaydetti:

“Ancak, farklılıklar da var. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin ‘İtalya Kardeşleri’ üzere birtakım partiler, iç gündemlerini ilerletmek için AB platformlarıyla pragmatik bir biçimde etkileşim kurarken, Alman AfD üzere çoğunlukla şimdi iktidarda olmayan partiler ise daha radikal bir duruş sergileyerek ulusüstü yapıları büsbütün ortadan kaldırmakla tehdit ediyor.”

Muhabir: Selen Valente,Melike Pala