Ömrünü kitaba adayan eğitimci, muharrir: Uzman İz

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

İSTANBUL (AA) – Siyasi, ilmi, fikri ve toplumsal taraftan önemli değişikliklerin olduğu bir devirde yaşayan İz, tasavvuf, edebiyat ve ideoloji alanında uzmanlaşarak bu alanlarda yapıtlara imza attı.

Ömrünü kitaba ve eğitime adayan İz, Medine-i Münevvere, Midilli, Balıkesir ve Ankara’da kadılık yapan Külahizade Seyyid İsmail Abdulhalim Efendi ile Şerife Raife Hanımın oğlu olarak 28 Ocak 1895’te İstanbul’da dünyaya geldi.

Tam ismi Abdullah Yetenekli İz olan muharrir, babasının vazifesi nedeniyle birinci ve orta okul eğitimini Midilli, Balıkesir ve Isparta’da tamamladı.

Edebiyat tarihçisi Fahir İz’in ağabeyi olan usta kalem, ailesi tarafından itinalı bir eğitime tabi tutularak, resmi eğitimin yanında, Saraybosnalı müderris Mahmud Neci Efendi’den de özel dersler aldı.

– Mezun olduğu okula Türkçe öğretmeni oldu

İz, İstanbul Vefa Lisesi’nde başladığı lise eğitimine, Ankara Sultanisinin edebiyat kısmında devam etti. Liseyi 1916’da bitiren İz, mezun olduğu okulda Türkçe öğretmenliği yaptı.

Milli Gayret yıllarında Ankara’da Mehmet Akif Ersoy ile Fars ve Fransız edebiyatı üzerine çalışmalar yapan usta muharririn gençliğinde yazdığı şiirleri, Ankara’da çıkan “Say” mecmuasında Maksud Kamuran ismiyle yayımlandı.

Mahir İz, edebi ve toplumsal bahisli yazılarında Namık Yaz, bilim bahisli makalelerinde ise Abdullah Söğüt mahlasını kullandı. Usta müellifin kaleme aldığı yapıtlara “Sebilürreşad”, “Yeni İstiklal”, “İslam Düşüncesi”, “Bugün”, “Yeni Asya”, “Sabah”, “Yeni İstanbul” ve “Diyanet Dergisi” isimli gazete ve mecmualarda yer verildi.

Kuleli Askeri Lisesi, Nişantaşı Ortaokulu, Haydarpaşa Lisesi ve Çamlıca Kız Lisesi’nin de ortasında bulunduğu okullarda misyon yapan İz, 1924’te İstanbul İmam Hatip Okulu’nda öğretmenliğe başladı.

– Öğretmenlik yaparken, kimya ve hukuk eğitimi aldı

İz, İstanbul İmam Hatip Okulu’nda öğretmenlik yaparken 2 yıl İstanbul Üniversitesi Kimya Kısmına, bir yıl da Hukuk Fakültesi’ne devam etti, bir yıl müdürlük misyonunun akabinde tıpkı okuldan emekli oldu. Edebiyat Fakültesi’nden 1936’da mezun oldu.

Emekliye ayrıldıktan sonra Taksim’de Yeni Kolej’in müdürü olarak yeniden göreve başlayan müellif, İstanbul Yüksek İslam Enstitüsünde edebiyat, tasavvuf tarihi, hitabet ve irşat dersleri verdi, İslam bilimi ve tasavvuf alanında araştırmalar yaptı, dersler verdi.

Usta kalem, Hz. Adem’den başlayarak bütün peygamberlerin tarihini içeren Ahmet Cevdet Paşa’nın kaleme aldığı “Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa” yapıtını sadeleştirdi, 1961’de hazırlanan “Kur’an-ı Kerim Meali”nin redaksiyon heyetine başkanlık yaptı.

Öğretmenlik mesleğine büyük ehemmiyet veren İz, yaptığı açıklamalarda sık sık, “Dünyaya tekrar gelme imkanım olsaydı, tekrar muallim olmak isterdim.” tabirini kullanmıştı.

Talebelerine her fırsatta nasihatlerde bulunan muharrir İz, hayatı boyunca pek çok kıymetli olaya şahitlik etti ve yaklaşık 60 yıl süren hocalık hayatında, periyodun ileri gelen din, siyaset ve edebiyat insanlarıyla yakın ilgide bulundu. Derslerinde Türkiye’nin ve İslam dünyasının geleceğine dair mevzulara değinen İz, periyodunda yaşayan pek çok öğretmenin bilakis, yetenekli gördüğü bireylerin elinden tutarak yönlendirdi.

Mahir İz, aile dostlarından şair Muhyiddin Raif Bey’in kızı Mihrinur Hanım ile evlendi. Çiftin bir kızı oldu.

– “Pek çok bilim ve edebiyat adamının yetişmesini sağladı”

Çok sevilen bir sohbet adamı ve düzgün bir hatip olan muharririn, Yüksek İslam Enstitüsündeki hocalığından itibaren çeşitli fakültelerden öğrencilerle yaptığı sohbetleri İstanbul’un en hoş yerlerinde birer ilim, irfan ve sanat mahfeli halinde yıllarca devam etti.

Tanık olduğu olayları, tanıdığı bireyleri ve anılarını kaleme alarak “Yılların İzi” kitabında okuyucunun beğenisine sunan İz, Sönmez Neşriyat Şirketinin kuruluş yıllarında Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı, İlim Yayma Cemiyetinin Müşavere ve Bilim Heyeti’nde çalıştı.

İslami İlimler Araştırma Vakfı ile Türk Kültürü Vakfının kurucuları ortasında da yer alan İz, hem derslerinde hem de etrafında pek çok bilim ve edebiyat adamının yetişmesini sağladı.

Mahir İz, 9 Temmuz 1974’te vefat etti ve Erenköy Sahrayı Cedid Mezarlığı’na defnedildi.

Mezar taşına talebesi Prof. Dr. Uğur Derman tarafından celi ta’lik yazıyla “Muallim Yetenekli İz” sınırlı kitabe işlendi.

Usta muharrir, araştırma ve inceleme alanında “Tasavvuf”, “Peygamber Efendimiz”, “Din ve Cemiyet”, anı tipinde ise “Yılların İzi” kitaplarını kaleme aldı.

Başarılı muharrir “Hoca’nın Seçtikleri” isimli şiir seçkisinin yanı sıra “Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı” ve “Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa” isimli sadeleştirme yapıtlarını de literatüre kazandırdı.

Muhabir: Hasret Limon