Muhammet İzzetoğlu
Ahıskalı Türkler 67 sene önce sürgün edildi: Rus “Argumentı i Faktı” (Argümanlar ve Faktlar) Gazetesi’nin 30 Eylül-6 Ekim 1989 tarihli nüshalarında yayımlanan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği (SSCB) Bilimler Akademisi’nin, SSCB Tarih Enstitüsü Görevlisi ve Tarih Bilimleri Asistanı V. Zemskov’un tarihi belgelere dayanarak verdiği bilgilere göre, 14-16 Kasım 1944 tarihlerinde, SSCB Komünist Partisi Genel Sekreteri Stalin’in yazılı emri ve SSCB İçişleri Bakanı Lavrentiy Beriya’nın talimatıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne (SSCB) bağlı, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin, Ahıska vilâyetinde yaşayan:
46 bin 790 Türk, 8 bin 843 Kürd, 1.397 Hemşin ve 29 bin 633 diğer milletlere mensup kişi, yani toplam 86 bin 663 Ahıska vilâyetinin, Ahıska, Aspinza, Adigön, Ahılkelek ve Bogdanovka ilçelerinden, Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri’ne sürgün edildi.
26 BİN ŞEHİT
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği’ne bağlı, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin, Ahıska vilâyetinden, 1936 yılından itibaren askere, 1939 yılından itibaren ise İkinci Dünya Savaşı’na ve 1941-1945 yıllarında da Nazi Almanya’sına karşı sürdürülen Büyük Vatan Savaşı’na gönderilen Ahıskalı Türklerin sayısı yaklaşık 40 bin idi. İkinci Dünya Savaşı ve Nazi Almanya’sına karşı sürdürülen Büyük Vatan Savaşı’nda (1939-1945), 26 bin Ahıskalı Türk çeşitli cephelerde şehit edildi. Bu savaşta yaralanan ve savaştan sonra Gürcistan’ın Ahıska vilâyetine, vatan topraklarına geri dönen yaklaşık 14 bin Ahıskalı Türk, SSCB Komünist Partisi Genel Sekreteri Stalin’in emriyle, Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan’a sürgün edildi. Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Askerî Komiserliğine bağlı, Ahıska, Aspinza, Adigön, Ahılkelek ve Bogdanovka ilçeleri Askerî Komiserliklerinden tarafımıza gönderilen listelere göre, 1936-1939 yıllarından itibaren askere çağrılan ve Nazi Almanya’sına karşı sürdürülen Büyük Vatan Savaşı’na (1941-1945) Gürcistan’ın, Ahıska vilâyetinden gönderilen 11 bin 866 Ahıskalı Türk gazi ve şehidin ilçelere göre dağılımı aşağıdaki gibidir:
Ahaltsihe (Ahıska) İlçesi Askeri Komiserliği: 2106 kişi;
Aspindza (Aspinza) İlçesi Askeri Komiserliği: 1774 kişi;
Bogdanovka İlçesi Askeri Komiserliği: 48 kişi;
Ahalkelek (Ahılkelek) İlçesi Askeri Komiserliği: 438 kişi;
Adigen (Adigön) İlçesi Askeri Komiserliği: 7500 kişi;
Gürcistan SSC Askerî Komiserliğine bağlı, Ahıska, Aspinza, Ahılkelek ve Bogdanovka ilçeleri Askerî Komiserliğinden yazılı olarak 4 bin 366 Ahıskalı Türk’ün adı, soyadı, doğum tarihi ve yerinin belirtildiği listeler tarafımıza gönderilmiştir. Gürcistan SSC Askerî Komiserliği’ne bağlı Adigön ilçesi Askerî Komiserliği tarafından bildirilen 7500 Ahıskalı Türk gazinin ve şehidin listesi tarafımıza gönderilmemiştir. Ayrıca Ahıska vilâyetinden 1936 yılından itibaren askere, 1939 yılından itibaren ise İkinci Dünya Savaşı’na ve 1941-1945 yıllarında da Nazi Almanya’sına karşı sürdürülen Büyük Vatan Savaşı’na gönderilen yaklaşık 40 bin Ahıskalı Türk’ten, yaklaşık 28 bin 134 kişinin bilgileri tarafımıza gönderilmemiştir. Aşağıda adı geçen 8 Ahıskalı Türk gazi ve şehit, Nazi Almanya’sına karşı sürdürülen Büyük Vatan Savaşı’nda, (1941-1945) Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin Kahramanı Altın Madalyası’nı aldı. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin başkenti Moskova’da 1991 yılında basılan SSCB Kahramanları adlı kitaptan alınan belge ve bilgilere göre:
1. Bedir Beimodoviç Muradov, 1909-Zediban köyü, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
2. Bekir Dursunoviç Mustafaev, 1898-Bulorza köyü, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
Ahıskalı Türk Savaş Gazileri ve Şehid ailelerinden alınan belge ve bilgilere göre:
3. Murtaz Karaliev, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
4. İbrahim Tucigil, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
5. Ubri Badalov, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
6. İsmail Karimov, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
7. Memmed Osman Oğlu Osmanov, Azgur kasabası, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
8. Agapi Agara, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
Nazi Almanya’sına karşı sürdürülen Büyük Vatan Savaşı’nda, (1941-1945) Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin Kahramanı Altın Madalyası’nı aldı.
Ahıskalı Türk Savaş Gazileri ve Şehid ailelerinden alınan belge ve bilgilere göre şunlarıda ilâve edebiliriz:
Aşağıda adı geçen Ahıskalı Türkleri de birinci, ikinci ve üçüncü yüksek dereceli Büyük Vatan Savaşı Şeref (Kahraman) Madalyalarını aldı:
1- Abdullah Mursaloviç Ahmedov, 1922 yıl Temlala köyü, Azgur kasabası, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
2- Munir Mamedov İsaoğlu, 1924 Mohe köyü, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
3- Aydın Seferov, Varhan köyü, Ahıska vilâyeti, Gürcistan doğumlu.
Ahıskalı Türk Gazi ve Şehitler ile ilgili yaptığımız araştırmalar devam etmektedir.
Kaynaklar:
(Kaynak: Araştırmacı Gazeteci Yazar: Muhammet İZZETOĞLU. Ukrayna. Slavyansk Şehri. 1990-1993 yıllar. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği (SSCB) Bilimler Akademisi’nin, SSCB Tarih Enstitüsü Görevlisi ve Tarih Bilimleri Asistanı V. Zemskov. 30 Eylül-6 Ekim 1989 tarihli Rus “Argumentı i Faktı” (Argümanlar ve Faktlar) Gazetesi.)
(Kaynak: Araştırmacı Gazeteci Yazar: Üstteğmen Muhammet İZZETOĞLU. Ukrayna, Slavyansk Şehir Askeri Komiserliği, 1990-1993 yıllar. Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Askerî Komiserliğine bağlı, Ahaltsihe (Ahıska) İlçesi Askeri Komiserliği, Aspindza (Aspinza) İlçesi Askeri Komiserliği, Bogdanovka İlçesi Askeri Komiserliği, Ahalkelek (Ahılkelek) İlçesi Askeri Komiserliği ve Adigen (Adigön) İlçesi Askeri Komiserliği Arşivleri. 1990-1993 yıllar.)
(Kaynak: Araştırmacı Gazeteci Yazar: Muhammet İZZETOĞLU. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSSB). Moskova. 1991 yıl. ‘’ SSCB Kahramanları’’ adlı kitap.)
(Kaynak: Araştırmacı Gazeteci Yazar: Muhammet İZZETOĞLU. Ahıskalı Türk Savaş Gazileri ve Şehid ailelerinden alınan belge ve bilgiler.)
