Avrupa iktisadı yapısal meseleler yaşıyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

BRÜKSEL (AA) – “Avrupa’nın Birlik projesini zorlayan noktalar” başlıklı belge haberin son kısmında AA muhabiri, AB’nin ekonomik alanda yaşadığı sınamaları derledi.

• Dış siyaset ve savunmada kritik dönemeç
• Şengen’in temelleri sallanıyor
• AB’nin genişleme ikilemi
• Yükselen çok sağın ulusal egemenlikten yana talepleri

AB ülkeleri uzun yıllardır büyüme oranında önemli bir yavaşlama yaşıyor. Son devirde büyüme oranı, beklentilerin altında gerçekleşen AB ile rakipleri ortasındaki makas gittikçe daha da açılıyor.

AB’nin ekonomik büyümesi, ABD ve Çin ile karşılaştırıldığında da hayli yavaş seyrediyor.

AB Komitesi raporlarında, AB iktisadının bu yıl yüzde 0,9, 2025’te yüzde 1,5, 2026’da yüzde 1,8, büyüyeceği öngörülüyor.

Avrupa’nın ekonomik büyümesindeki zayıflık, uzun vadede çok daha besbelli bir hal alıyor. İspanya bankası Stander’in çalışmalarında, 15 yıl öncesinde ABD’den yüzde 10 kadar büyük olan Avrupa iktisadının, günümüzde yaklaşık yüzde 25 geri kalmış durumda olduğuna işaret ediliyor. Birebir devirde AB’nin Gayrisafi Yurt İçi Hasılası (GSYH) yüzde 20 civarında artarken, ABD’deki artış yüzde 70’i, Çin’deki artış ise yüzde 290’ı buluyor.

GSYH’deki yavaş artış Avrupa’da üretkenlikteki yükselişin sürat kesmesinden kaynaklanıyor. Ayrıyeten, düşük büyüme Avrupa vatandaşlarını da direkt olumsuz etkiliyor.

ABD’de kişi başına düşen harcanabilir gelir 2000’den bu yana AB’dekinin iki katından fazla artarken bu durum, Avrupalıların hayat standartlarında gerilemeyi besbelli hale getiriyor.

Eski Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı ve eski İtalya Başbakanı Mario Draghi’nin Avrupa’nın rekabet gücündeki kaybın nedenleri konusunda hazırladığı raporda, AB’de yaşanan yapısal ve ekonomik problemlerin kolay çözümlenemeyeceğine dikkati çekiliyor.

Son yıllarda global ticarette değerli değişiklikler yaşandığı anımsatılan raporda, Çin’in Avrupa’ya eskisi kadar açık olmadığı ve global piyasalarda rakip haline geldiği, güçte dışa bağımlılığı yüksek Avrupa’nın ana ucuz güç tedarikçisi olan Rusya’yı kaybettiği buna ek olarak da savunmaya odaklanılarak bu alana kaynak transferinin arttığı tabir ediliyor.

“Varoluşsal zorluk” sorunu

Raporda, Avrupa’da üretkenliğin ve büyümenin çok zayıf seyrettiği fakat gereksinimlerin arttığına işaret edilirken AB’nin yatırımlarını büyük ölçüde artırmaz ve sanayi siyasetini ıslahat etmezse “varoluşsal bir zorlukla” karşı karşıya kalacağına dikkat çekiliyor.

Draghi, tahlil önerisi olarak yatırımların yılda 800 milyar avro artması gerektiği belirtilerek bu artışın sağlanmaması halinde AB’nin toplumsal modelini finanse edemeyeceğini belirtiyor.

Draghi raporunda, AB’nin ABD ve Çin ile ekonomik olarak rekabet edebilmesi için daha koordineli bir sanayi siyasetine, süratli karar alabilmeye, yatırımları artırmaya, inovasyona odaklanmaya ve ortak borçlanmaya muhtaçlığı olduğuna işaret ediliyor.

AB’nin ABD ve Çin üzere büyük ekonomilere kıyasla rekabet gücünün düştüğü belirtilen raporda, Kovid-19 salgını, tedarik zinciri aksaklıkları, Rusya-Ukrayna Savaşı üzere yaşanan krizler ile süratli teknolojik gelişmelerin AB iktisadının zafiyetlerini ortaya çıkardığı da anımsatılıyor.

Yüksek borç oranları

Pek çok AB ülkesinin yapısal olarak yüksek kamu borcu ve bütçe açıkları da AB’nin hareket alanını kısıtlıyor. AB’de kamu borcunun GSYH’ye oranı, yüzde 82 düzeyinde seyrediyor. Yunanistan, İtalya, Fransa, Belçika, İspanya ve Portekiz üzere ülkelerde kamu borcu oranı yüzde 100’ü aşıyor.

Ayrıca, Polonya, Romanya, Fransa, Slovakya, Finlandiya, Belçika, Macaristan, Malta ve Avusturya üzere ülkelerde bütçe açığı oranı, AB hududu olan yüzde 3’ün çok üstünde seyrediyor.

Geçmiş krizler nedeniyle artan kamu borçları, kimi üye ülkelerin ekonomik kırılganlığını artırırken kaynakları, ekonomiyi rekabetçi hale getirecek alanlara yöneltmeyi daha da zorlaştırıyor.

Avro kullanan ülke sayısı artmıyor

Avro Bölgesi olarak isimlendirilen ve resmi para ünitesi olarak kullanılan avro kullanan AB üyesi ülkelerin sayısı da son devirde artmıyor.

1999’da kaydi olarak yürürlüğe giren avroyu halihazırda 27 AB ülkesinin 20’si kullanıyor.

Danimarka dışındaki bütün AB ülkelerinin, gerekli kriterleri yerine getirmesi halinde avro para ünitesine geçmesi zaruriliği bulunuyor.

Referandumla avroya geçmeyi kabul etmeyen Danimarka, AB muahedeleri gereği bütün ekonomik ve ahenk kriterlerini karşılamasına karşın bu hususta aralı duruyor.

Avroya en son iştirak 1 Ocak 2023 tarihinde Hırvatistan’la gerçekleşirken bundan sonra yeni iştirak olmaması dikkati çekiyor.

Danimarka dışında İsveç, referandumla avroyu reddeden Polonya, Macaristan, Çekya, Romanya ve Bulgaristan da şimdi avroya geçiş yapmayan ülkeler ortasında yer alıyor.

Avroya katılmayan AB ülkeleri Avrupa Merkez Bankasından (ECB) bağımsız biçimde kendi para ünitesini kullanarak ekonomik durumları ve para siyasetleri üzerinde daha fazla denetim sağlayabiliyor.

AB kuralları kapsamında bu ülkelerin gerekli ekonomik kriterleri karşıladıktan sonra teorik olarak avroyu kullanması mecburiliği bulunuyor. Lakin pek çok AB ülkesi bu kriterleri karşılamamayı tercih ediyor.

Trump belirsizliği

AB’nin ABD’de 20 Ocak’ta başkanlık koltuğuna oturacak Donald Trump ile ticari bağlardaki tansiyonları de yönetmesi gerekecek.

Trump’ın vazifeye başlamasıyla bilhassa ticaret alanında çok sert bir tavır sergilemesi ve muhafazacı siyasetlere odaklanması bekleniyor.

AB ülkelerinin ABD ile ticaret fazlası vermesinden rahatsız olan Trump’ın, Avrupa eserlerine yüzde 10 ila 20 ortasında gümrük vergisi uygulaması kelam konusu olacak.

AB’nin birinci periyodunda çeşitli ticari sıkıntılar yaşadığı Trump’la ikinci periyotta de meseleler yaşayacağı öngörülürken AB, yüksek ticaret fazlası verdiği ABD’nin muhafazacı tedbirlerinde artışın iktisadına vereceği ziyandan kaygılı.

AB’nin başat iktisadı Almanya’da ekonomik yavaşlama ve seçim periyoduna girilmesi ve ikinci büyük iktisat olan Fransa’da hükümet kurulmasında yaşanan meseleler da AB içinde değerli ekonomik kararlar alınmasına mani oluşturuyor.

İki büyük üyenin iç sorunlarına odaklanması Birlik siyasetlerine öncelik verilmesine imkan sağlamıyor. Almanya ve Fransa takviyesi olmadan AB’nin önemli etikleri olacak ekonomik kararlar alması mümkün olamıyor.

Muhabir: Cet Ufuk Şeker