Balkanlar’daki Müslüman Topluluk: Goralılar ve Torbeşler

Torbeşler ve Goralılar, Makedonya, Arnavutluk, Kosova ve Bulgaristan’da hayat süren Müslüman halklardan biri. Üç ülke topraklarının kesiştığı Gora bölgesinde yaşayan Goralı halkın, daha çok dağlık bölgelere yerleştiği biliniyor. Zira Goralı kelimesi Slavca yukarı dağlı anlamına geliyor.

 Kosova’nın güneyinde yaşayan Müslüman Goralılar, bugün işsizlik ve göç gibi sorunlarla karşı karşıya. Bölgede genç nüfusun sayısı oldukça az. Kimi belgelere göre Goralılar; Balkanlar’a yerleşen Peçenek Kuman Türkleri’nin torunları. 20 ayrı köyde yaşayan Goralı Müslümanlar olumsuz şartlara rağmen kendi kültür ve geleneklerini sürdürüyor.

Asırlık kültür geleneksel kıyafetlerde yaşatılıyor. Süleymani ailesi de bu geleneğin Prizren’deki temsilcilerinden. 16 yıl önce Gora’da yaşayan Süleymani ailesi savaş sonrasında Prizren’e yerleşmiş. Didera Süleymani babasından devraldığı mesleğini burada sürdürüyor. Didera Süleymani Goralılar’ın yaşantısı ile ilgili şu ifadeleri kullandı:

“MÜSLÜMANLAR OLARAK ORTAK KÜLTÜRE SAHİBİZ”

Biz savaştan sonra Dragaş’tan Prizren’e geldik. Ailemin çoğu hâlâ orada yaşıyor. Ailemden gördüğüm kültürü yıllardır kıyafetlere yansıtmaya çalışıyorum. Kıyafetler Dragaş, Gora, Novi Sad gibi bir çok bölgelere ait. Hepimiz Müslümanlar olarak, ortak bir kültüre sahibiz. Düğünlerde, müziklerimizde ve bazı oyunlarımızda kimi farklılıklar olsa da ortak noktamız bu meclislerde giyilen kıyafetler. Bütün köylerde bu kıyafetler hâlâ giyiliyor.

Bizde bir genç kız sözlendiği gün çeyizini hazırlamaya başlar ve ilk hazırlığa gelinlik olarak kullanılan işlemeli bir kıyafet yapmaya başlar. Hepsini tek tek el ile işlemek zorundadır. Yapımı uzun sürdüğü için de aile fertlere yardımcı olur. İşlemeli kemer, eteklik, şalvar yine el işlemeli şallar yapılır. Bunlar ortak kültürümüzün mirası. Bunların yok olmaması için çabalamak lazım.

Süleymani ailesi gibi Torbeş ya da Goralılar’ın geleneklerini yaşatmaya çalışan aileler Prizren’de oldukça fazla. Balkan ülkelerinin yanı sıra tüm dünyada Osmanlı döneminden bu yana kendilerine has kültürlerini sürdürüyor.

Torbeşler daha çok slav asıllı Müslümanlar için kullanılıyor. Özellikle Bulgaristan ve Makedonya’da yoğun bir milktar da Yunanistan topraklarında bulunuyorlar.

Kaynak: www.dunyabulteni.net