Göremediklerimiz

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Hani bazen insan bir yere ya da bir şeye bakar. Baktığını zanneder. Aslında görebilmek içindir bakmak fiili. Gördüğümüzü algılayabilmektir. Önemini, ehemmiyetini kavramaktır amaç. Çoğu zaman her baktığımızı gördüğümüz zannederiz. Aslında baktıklarımızın birçoğunu yeterince göremeyiz. Bazen görmediklerimiz, gördüklerimizden kat be kat be fazladır. Ama biz yine de gördüğümüz iddiasını ısrarla sürdürürüz. Göremediklerimizin de çoğu aslında önemsemediklerimizdir. Çok da üzerinde durulmayanlardır. “Adam sende olsa da olur olmasa da” kabilindendirler. Civarımızdaki tarihi eserlerde göremediğimiz hazinelerin zirvesindedirler. Her biri paha biçilmez kıymettedirler. Her birinin geçmişe dair taşıdığı binlerce sırrı vardır. Üç-beş yıl evveline kadar bende tarihi eserler bağlamında baktığını yeterince göremeyenler sınıfındaydım. Bu anlamda toplumun ekseri gibi özürlüydüm. Dikkatli bakınca, önemseyerek bakınca ne denli zor durum da olduklarını işte o zaman anlayabiliyor insan. Emir Sultan Türbesi, Kılıcı Mescidi, Agora harabeleri, Kadifekale, Sinagoglar ve Kilise harabeleri ve daha niceleri burnumuzun dibindeki göremediklerimiz arasındadırlar. Her birinin mitolojisi ayrı ayrı. Yaşanmışlıkları, acıları, kederleri, sevinçleri ayrı ayrı. Medeniyetleri birbirinden çok ayrı. Tevellütleri kiminin çok eski kiminin nispeten daha yeni. Ama hepsi en azından iki-üç yüz ve hatta çok çok daha fazla yaştalar. Kısacası hepsi tarihi eser niteliğini çoktan kazanmış. Bizim olan eserler. Emanetçiliğini yapma sırasını devir aldıklarımız. Korumak, gelecek nesillere iletmek zorunda olduklarımızdır. Bizim kuşakların gelecek beş yüz yıllara bırakacak neredeyse hiç bir eser üretemediğini de işin içine koyarsak, bu eserlerin kıymeti sanırım daha net anlaşılacaktır.

İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI

Onlarca ayrılıklarına rağmen ortak noktaları da yok değil elbet. Bu noktalardan ilki, insanlığın ortak mirası olmalarıdır. İkincisi, yitirildiklerinde, yakılıp, viran eylendiklerinde yenisini edinme imkânının servet harcansa da olmadığı

kıymettarlardır. Yani eşi ve benzeri olmayanlardır. Tıpkı Sarıkışlamız v.b. onlarcası gibi. Üçüncü bir ortak noktaları ise İzmir üzerinde yaşamış tüm medeniyet ve inanışların ipuçlarına dair günümüze yansıyabilmeyi başarmış hüzmeleri gibidirler. Başka bir ortak özellikleri ise devrinin kimliğine ait en belirgin mühürleri olmalarıdır. Yaşadıkları devre ait birçok emareyi üzerlerinde taşırlar. Bu ve benzer birçok sebepten dolayı onlara dikkatle bakmalı, bakarken hali pür melallerini yeterince görebilmeli insan. Geçmişte Agora, Kılıcı Mescidi, Kadifekale, Emir Sultan Hazretlerinin türbesi ve kalenin eteklerinde kaderi ile baş başa kalmış birçok esere dikkat çekmek için kalem oynatmıştım. Aradan geçen yıllar sonrasında gelinen nokta itibariyle az da olsa bir kısmının ömrünü uzatacak tedbirlerin alındığını, restorasyonlarının yapıldığını görmekteyiz. Bu sevindirici. Sevindiğimiz nokta; dünya ülkelerinin birçoğunun mumla arayıp da bulamadığı cinsten olan İzmir’imizin eşine ender rastlanır tarihinden gelen zenginlik ve renkliliğini bir nebze de olsa ilerilere taşınabilmiş olmasıdır. Yeri gelmişken İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne âcizane teşekkürlerimi sunmadan geçmek istemiyorum.

KURTARILMAYI BEKLEYEN ESERLER

Yeterli mi? Hayır değil. İş bunlarla bitti mi? Hayır bitmedi. Bitmemeli. Kurtarılmayı bekleyen onlarca eser daha var. Arap Fırını mahallesinde depo olarak kullanılan caminin, Kaledeki Şapel-Mescid karışımı eserin, kalenin sırtlarında ki anfi tiyatronun, camilerin, Kemeraltı civarındaki Mevlevihane ve Sinangoglarında viran halden kurtarılmaları gerekir. Özellikle, Sarıkışla’nın molozlarının nerde olduğu malum. Avrupa’daki benzerlerinin yeniden ihya edildiği onlarca örneğinden yola çıkarak ihya edilmesinin unutulmaması gereklidir. Görünmez halden kurtarılmaları için bir an önce bakmakla görmek, görebilmek arasındaki farkın fark edilmesi gereklidir. Bakıp da göremediğimiz kertesinde önemsenen tarihi eserlerimizin, görebileceğimiz önem kertesine gelene değin bu çabanın sürdürülmesi esas olmalıdır. Sağlıcakla kalınız.