İkiztepe Höyüğü’ndeki hafriyatlar bölgede dokumacılığın ön planda olduğunu gösteriyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

SAMSUN (AA) – İkiztepe köyü sonları içinde yer alan İkiztepe Höyüğü’nde 1974 yılında başlayan ve aralıklarla 50 yıldır devam eden hafriyat çalışmalarında bugüne kadar çıkarılan 15 bin buluntu, bölgede milattan evvel 4500 yılından milattan evvel 2000 yılına kadar kesintisiz bir yerleşim olduğunu ortaya koyuyor.

Buluntuların yaklaşık 5 bin adedinin dokumacılıkta kullanılan tezgah yükü olması Anadolu’daki dokumacılık tarihi hakkında bilgi veriyor.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve hafriyat lideri Doç. Dr. Aslıhan Beyazıt, AA muhabirine, İkiztepe’nin hem Karadeniz arkeolojisi için hem de Karadeniz’le irtibatlı olarak Orta Anadolu, Kuzey Orta Anadolu arkeolojisi için değerli ve stratejik bir yerleşme olduğunu söyledi.

Kronolojisine bakıldığında bölgede kesintisiz bir yerleşim olduğunu anlatan Doç. Dr. Beyazıt, şöyle devam etti:

“İkiztepe yerleşimi 4 zirveden oluşuyor. Biz zirve 1 dediğimiz noktada çalışıyoruz. Çok büyük bir yerleşme. Aslında Bafra Ovası’nın en büyük yerleşimi. Yaklaşık 66 dönümlük bir alana sahip. Hasebiyle biz de bu 66 dönümlük alanın en büyük doruğunda çalışıyoruz şu an. Baktığımız vakit İkiztepe, öncelikle tüm Karadeniz Bölgesi’nin referans merkezlerinden biri olması hem de Orta Anadolu’yla temasları göstermesi açısından çok çok kıymetli. Olağan bu ilişkiyi biz ne üzerine kuruyoruz? Aslında çıkan bulgular üzerinden kuruyoruz. Bu manada İkiztepe’de çok kıymetli bulgulara şimdiye kadar ulaşıldı. Biz eski hafriyatlarda ortaya çıkan bulguların hem devamı niteliğini hem de farklı buluntularla da karşılaşıyoruz. Aslında 3. devir kazılarındaki en temel gaye biraz daha interdisipliner çalışarak burada yaşamış eski İkiztepe’nin, tahminen de eski Bafralıların nasıl bir toplumsal ekonomik yaşama sahip olduklarını ortaya koymak aslında en büyük gayemizdir.”

“İnanılmaz bir dokuma üretimi var”

Doç. Dr. Beyazıt, İkiztepe kazılarında en çok bulgunun dokumacılık üretiminde kullanılan malzemeler olduğuna işaret ederek “İkiztepe’de çok ağır dokuma üretimi vardı. Çok ağır olduğu aslında bilinen bir gerçek. Yaklaşık 5 bin tane dokumacılıkta kullanılan tezgah tartısı, ağır şaklar, ip eğirmede kullanılan ağırşaklar, tezgah tarakları hafriyatlarda çok sayıda ele geçiyor.” dedi.

Küçücük yapı kalıntılarının içinde bile ele geçen tezgah yüklerinin yoğunluğunun dokumacılığın her meskende gerçekleşen bir aktivite olduğunu gösterdiğini belirten Beyazıt, “İnanılmaz bir dokumacılık üretimi var. Bölgede aslında Anadolu’da doğal çağdaş yerleşimlerde bulunuyor ancak bu kadar ağır dokuma ile ilgili buluntuların ele geçtiği en değerli merkezlerden birisi İkiztepe. Bu manada da dokuma üretiminin çok ağır olduğunu görüyoruz. Bunun muhtemelen ticaretini yapıyorlardı. Bu da bir soru işareti. Bu üretim karşılığında sanki metaller mi alıyorlardı? Ya da metalleri, daha doğrusu madeni külçe haline getirip tahminen burada işliyorlardı. Hasebiyle İkiztepelilerin iktisadına baktığımızda dokuma ve alışılmış ki madencilik ön plana çıkıyor.” diye konuştu.

Anadolu’daki öbür hafriyatlarda bilhassa çağdaş yerleşmelerde kesinlikle dokuma ile ilgili buluntulara rastlandığını lakin İkiztepe’yi ayrıştıran özelliğinin çok ağır dokumacılıkla ilgili malzemelere ulaşılması olduğunun altını çizen Doç. Dr. Beyazıt, şunları kaydetti:

“Kazılarda dokumacılık ile ilgili buluntuların çok ağır ve daima çıkıyor olması yani her dönemde biz yaklaşık 350-400 tane dokuma tartısına rastlıyoruz. Bu da biraz daha aslında İkiztepe yerleşmesini Anadolu’daki öbür dokumacılık üretiminin olduğu merkezler ortasında ön plana çıkarıyor. Yani burada çok ağır bir dokumacılık üretiminin olması İkiztepe’yi, biraz daha evet dokuma manasında çok bilgili ve çok çalışkan bir halk, üretici bir halk olduğunu bize gösteriyor. Dokumada de yünden fazla yeniden yapılan tahliller bitkisel liflerin kullanmış olduğunu bize gösteriyor. Keten, kenevir üzere. Bu da kıymetli zira her yerde yok. Koyun, keçi her yerde Anadolu’da çok rahatlıkla her hafriyatta bulunurken bitkisel liften üretim biraz daha az. Bu manada İkiztepe yeniden ön plana çıkıyor. MÖ 4500 ile 2000 yılları ortasında burada ağır bir dokumacılık üretimi var.”

Muhabir: İlyas Gün