Kıbrıs Barış Harekatı için devleti alarma geçiren dokümanlar Devlet Arşivleri’nde saklanıyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

ANKARA (AA) – Kıbrıs’ta Türklerin Rumlar tarafından uğradığı baskı ve zulmün önüne geçmek, Ada’da barış ve huzuru tesis etmek için Türk Silahlı Kuvvetlerince 20 Temmuz 1974’te gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekatı’nın başlatılması ve yapılacaklara ait kararnameler, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığında koruma ediliyor. Kararnamelerde genel alarm sisteminin devreye alınması ve genel seferberlik ilan edilmesi üzere ayrıntılar dikkati çekiyor.

AA muhabirinin, Kıbrıs Barış Harekatı’nın 50. yıl dönümü hasebiyle Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığından aldığı bilgilere nazaran, arşivlerde saklanan evraklarda Rumların, 1963-1974 yıllarındaki 11 yıllık süreçte Kıbrıslı Türklere uyguladıkları baskı, zulüm ve ambargonun yanı sıra barış harekatına giden sürecin ayrıntıları yer alıyor.

Rumların, Kıbrıs Türklerine uyguladığı mezalime ait ayrıntılar, 11 Ağustos 1964’te periyodun başbakanına iletilen bir raporda detaylarıyla aktarılıyor.

Raporda, adada yaşananlara ait, “Rumların Türk köylerine ateş açtığı, Poli ve Baf köyünde yiyecek kalmadığı, erzak götüren tır sürücüsünün şehit edilerek engellendiği, Lefkoşa’nın Baf kapısında Rumların susturucu takılı silahlarla Türk mevzilerine ateş ettiği” üzere bilgiler öne çıkıyor.

Raporda ayrıyeten Türklere ilişkin iş yerlerinin Rumlarca yakılması, Kızılayın Türk köylerine gönderdiği yiyecek unsurlarının kullanılamaz hale getirilip geri çevrilmesi üzere adadaki kaosu anlatan başka ayrıntılar da yer alıyor.

Türkiye, Kıbrıs’ta dozu gitgide artan insanlık dışı katliamlar karşısında 20 Temmuz 1974’te garantör devlet olarak müdahale hakkını kullandı ve Türk Silahlı Kuvvetleri, Kıbrıs Barış Harekatı’na, karadan, denizden ve havadan başladı.

Harekattan bir gün evvel, 19 Temmuz 1974’te yayımlanan Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk ve Bakanlar Kurulu üyelerinin imzaladığı kararnamede, şu sözlere yer verildi:

“Kıbrıs’ta son gelişmeler nedeniyle, Büyük Millet Meclisinin 17.11.1967 tarihli ve 148 sayılı kararında verilen müsaade ile Garanti Antlaşması’nın 3’üncü unsuru ve Birleşmiş Milletler Maddesi’nin 51’inci hususu mucibince yasal savunma hakkını kullanmak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Kıbrıs’a karşı fiili müdahalede bulunulmasına ve Yunanistan’ın bir tecavüzü halinde bu devlete karşı da harekata geçilmesine buyruk verme, konusunda Başbakanın yetkili kılınması Bakanlar Kurulunca 19 Temmuz 1974 günü kararlaştırılmıştır.”

Tüm alarmlar devreye alındı, seferberlik ilan edildi

Aynı gün yayımlanan bir öbür kararnamede ise Kıbrıs’ta gelişen olayların zorladığı durum nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin savaş hazırlığına daha ileri imkanlar sağlanması emeliyle 19 Temmuz 1974 günü saat 00.01’den itibaren resmi alarm sistemine ilişkin kolay, destekli ve genel alarmların bütün önlemleriyle Genelkurmay Başkanlığınca uygun görülecek vakitlerde yürürlüğe konulması kararlaştırıldı.

Harekatın başladığı 20 Temmuz 1974’te yayımlanan kararname ile Kıbrıs’ta gelişen olaylar sonucu savaşı gerektiren bir durumun baş göstermesi nedeniyle harekatın devamında doğması olası muhtaçlıkları karşılamak emeliyle “genel seferberlik ilanı”na, harekatın başlangıcında işçi muhtaçlığının Ulusal Alarm Sistemi Talimatı yeterince, Genelkurmay Başkanlığının buyruklarıyla uygulanacak özel davet planlarına nazaran sağlanmasına, Ulusal Müdafaa Mükellefiyeti Kanunun gerek görülecek unsurlarının Genelkurmay Başkanlığınca verilecek buyruklarla yürürlüğe konulmasına karar verildi.

Muhabir: Yıldız Nevin Kasım