İzmir Kavram Meslek Yüksekokulu İnşaat Teknolojisi Programı Öğretim Görevlisi Dr. Erkan Durmazgezer, geçmişten günümüze kadar geçerli olan yönetmeliklerin, depreme dayanıklı yapı tasarım ilkelerini güvence altına alarak yapı güvenliğini sağlamayı amaçladığını söyledi
YÖNETMELİĞİN AMACI: CAN GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMAK
Durmazgezer, düşünülenin aksine deprem yönetmeliklerinin amacının her durumda yapıların hasar görmesini engellemek değil, “can güvenliğini sağlamak” olduğuna vurgu yaptı.
Durmazgezer, ülkemizde depremde hasar görmüş betonarme yapıların güçlendirme uygulamalarında beton, çelik ve karbon fiber gibi malzemelerin kullanıldığı bilgisini paylaştı.
“TASARIMLAR, DÖNEMİN YÖNETMELİĞİNE UYGUN DEĞİL”
Proje mühendislerinin deprem kuvveti hesabında kullandıkları Türk Deprem Tehlike Haritasında belirtilen maksimum yer ivmesi değerlerine yaklaşıldığına da dikkat çeken Durmazgezer, ”Türk Deprem Tehlike Haritasında, İzmir bölgesinde deprem sırasında oluşabilecek en büyük yer ivmesi değerinin 0.4-0.45 g bandında olduğu görülmektedir. Bu değerin, tasarım yer ivmesi değerlerinden oldukça düşük olması, İzmir Bayraklı’da yıkılan ya da ağır hasarlı olarak tabir edilen yapıların muhtemelen o dönemki yönetmeliğe uygun olarak tasarlanmadığını ya da şantiye esnasındaki uygulamanın yetersiz olduğunu göstermiştir.’‘ tespitinde bulundu.
“YAPIMLARI 2001’DEN ÖNCE OLDUĞU İÇİN DENETLEMELERİN NE DERECE UYGULNADIĞI BELİRSİZ”
Erkan Durmazgezer, bölgede yıkılan yapıların neredeyse tamamının ruhsatlı olduğu; ancak yapım tarihlerinin 2001 yılı öncesine dayanmaları nedeniyle, yapı denetim kanununa göre denetlenmemiş olduğunun altını çizerek, ”Bu tarihten sonra inşa edilmiş yapılarda yasa tarafından zorunlu tutulan yapı denetimlerinin ne derece uygulandığı konusu da maalesef belirsizliğini korumaktadır.
“YAPI STOKUNUN EN AZ YÜZDE 70’İ YETERSİZ”
İzmir ili ele alındığında; İzmir İnşaat Mühendisleri Odası, Balçova Belediyesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi arasında 2011 yılında imzalanan üçlü protokol sonucunda gerçekleştirilen ‘Yapı Stoku Envanterinin Oluşturulması ve Yapı Güvenliğinin Deprem Riski Açısından Değerlendirilmesi’ projesinde Balçova ve Seferihisar bölgelerindeki yapı stokunun en az yüzde 70’inin deprem güvenliği anlamında yeterli düzeyde olmadığı sonucuna varılmıştır.” dedi.
BAYRAKLI VE BORNOVA RİSKLİ
Depremin yıkıcı etkilerinin görüldüğü Bayraklı ve Bornova’nın ise zemin açısından son derece yetersiz alanlar olduğunu belirten Durmazgezer, ”Bu tür zeminler üzerinde yapılaşmaya izin verilebilmesi için geoteknik alanında uzmanlaşmış mühendislerin sahaya özel araştırma ve değerlendirme yapmaları gerekmektedir. Bunun yanı sıra; zayıf/yumuşak zemin tabakalarının deprem esnasında oluşan zemin dalgalarını önemli oranda büyütmesi olarak bilinen ‘zemin büyütmesi’ kavramının açıklanması faydalı olacaktır. Zemin tabakaları, sismik dalgalar için bir süzgeç vazifesi görmektedir. Yumuşak/zayıf zeminler yer hareketinin yüksek frekanslı bölümünü filtre vazifesi görerek söndürür. Bu tür zeminlerde düşük frekanslı ve genliği yüksek zemin hareketi etkili olmaktadır. Bu bağlamda düşünülürse, zayıf zemin üzerine kurulmuş yerleşim bölgelerinde bulunan doğal titreşim periyodu düşük olan yüksek katlı yapıların deprem etkileri altında daha fazla risk taşıdığı söylenebilir. Zemin taşıma gücünün yetersiz olduğu durumlarda üst yapı yükünü daha güvenli katmanlara aktarılması anlamında kazıklı derin temel uygulamaları, jet grouting, zemin içerisine taş kolon teşkili ve enjeksiyon gibi uygulamalar uygun çözümler sağlamaktadır.” açıklamasında bulundu.
“ALINACAK KONUTUN STATİK PROJESİNE BAKILMALI”
Durmazgezer, konut alacak vatandaşlara da birtakım önerilerde bulundu;
”Alınacak konutun inşaat mühendisliği anlamında yeterli hizmet alıp almadığının sorgulanması son derece önem arz etmektedir. Yapıya ait statik projenin, alanında uzman bir inşaat mühendisine gösterilmesi faydalı olacaktır. Bu alanda uzmanlaşmış bir mühendisin bulunamadığı durumlarda, satın alınması planlanan yapının statik projesinin onay tarihine bakılarak yapının hangi teknik şartnameye uygun yapıldığının kontrolü yapılabilir.
BÖLGENİN ZEMİN GRUBU ARAŞTIRILMALI
Bölgenin zemin grubunun araştırılması eğer zayıf bir zemin üzerinde ise gerekli önlemlerin alınıp alınmadığının sorgulanması, temel seçiminin uygunluğunun araştırılması; imalat aşamasında kullanılan beton ve çelik sınıflarının yeterli düzeyde olup olmadığının incelenmesi konuları önemlidir.
ZEMİN KATLARDAKİ DONATILARIN PASLANMA DURUMLARI KONTROL EDİLMELİ
Deprem etkileri altında kalan bir yapının en büyük kesit tesirleri zemin kattadır. Deprem güvenliği açısından bu katta bulunan taşıyıcı elemanların donatılarının paslanma durumları ilgili, kattaki nem kontrolü yapılarak tahminde bulunabiliriz.
DENETİMLERİN YAPILDIĞI BİNALARIN YIKILMA İHTİMALLERİ DÜŞÜK
Bir yapının servis ömrü boyunca tasarım depremine maruz kalma ihtimalinin çok düşük olması nedeniyle, deprem yönetmeliğine uygun olarak tasarlanan ve yeterli şantiye denetiminin sağlandığı yapılarda, toptan yıkılma durumunun gerçekleşmesi sadece çok düşük bir ihtimal dahilinde olmaktadır.”
Son Dakika haberlerimizi ensonhaber’den alınmaktadır.
