Kuzey Makedonya ve Seçimler

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bir ülkenin Kuzeyi varsa Güneyi de olmalı değil mi? Kuzey Kore – Güney Kore örneği gibi. Maalesef yok, aslında var da yok. Sadece Avrupa’nın değil, Dünyanın da şımarık ülkesi olan Yunanistan içinde (Selanik’in olduğu bölge) Güney Makedonya var. Yunanistan adeta bir paranoya içine girerek, yarın Makedonya burayı ister ve alır diye korktuğu için çeşitli oyun ve baskılar yaparak Makedonya’nın önüne Kuzey ekini koyduruverdi. Avrupa Birliği’nin de baskısı ile Yunanistan’la Makedonya arasındaki isim sorununu çözmeye yönelik girişimler, 17 Haziran 2018 tarihinde imzalanan Prespa Anlaşması’yla gerçekleştirildi. Makedonya’nın amacı Yunanistan ile her türlü sorunu çözüp Avrupa Birliğine girebilmek ve NATO’ya üye olmaktı. İsim değişikliği başta olmak üzere, AB ve NATO’nun Kuzey Makedonya hükümetinden istediği bütün icraatlar gerçekleştirilmesine rağmen, AB ve NATO üyeliği hususundaki müzakerelerin başlatılmaması, sadece hükümet nezdinde değil bütün kamuoyunda büyük bir hayal kırıklığı oluşturdu. İşin ilginç tarafı, ülkenin ismini değiştirmeye neden olan AB ve NATO’nun bugün çatırdamaya başladığı ve belki de belli bir süre dağılacağı konuşuluyor. Bu arada Yunanistan, ülke sınırları içinde 150 Bin kadar Türk’ün yaşadığı Batı Trakya nedeniyle, gücü yetse Türkiye’ye de Doğu Trakya isminin verilmesini bile isteyebilirdi,  Kim bilir?

Makedonya’nın başına “K” harfi getirilse Kuzey olduğu için değil de belki de karışık ya da çok farklı milletleri barındırdığı için olabilirdi.  Bugün Makedonya veya K.Makedonya olarak bilinen topraklar tarih içerisinde çok sayıda imparatorluğa ev sahipliği yapmıştır. Bu topraklar üzerinde bilinen en eski devlet Paeonia Krallığı’dır. Bu topraklarda Kuman, Hun ve Avar Türklerinin yanı sıra Makedon Krallığı, Roma İmparatorluğu, Bulgar Krallığı, Bizans ve Sırp Krallığı gibi çok sayıda farklı devletin idaresi olmuştur. Makedonya şehirlerinden Kumanova ismi, Kuman Türklerinden alır.  15. yy’ın ilk yarısında Osmanlı orduları tarafından fethedilen Makedonya, tam 500 sene Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. Bu süreç içerisinde bölgedeki Müslüman nüfus, göçler ve diğer sebeplerle zaman içerisinde artmıştır. Ülkede Makedonların yanı sıra Arnavutlar, Türkler, Sırplar, Romanlar, Torbeşler (Türkbaşlar) , Bulgarlar yaşamaktadır. Aslında Makedonya’ya çeşitli Balkan milletlerinin biraya geldiği  küçük ama zengin  bir Balkan karışımı desek yanılmış olmayız.

Makedonya, 1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında kısa bir süreliğine Bulgaristan tarafından ilhak edilmiştir. 1912 senesinde 1. Balkan Savaşı’nda Sırbistan tarafından işgal edilmiş ve savaş sonrası anlaşmalarla birlikte Sırbistan sınırları içerisine dâhil edilmiştir. 1. Dünya Savaşı’ndan sonra Sırp, Hırvat ve Sloven krallıklarının birleşmesinin ardından 1929’da Yugoslav Krallığı resmî olarak ilan edilmiş, Üsküp de Vardar idari bölgesinin başkenti olarak belirlenmiştir. 2. Dünya Savaşı’nın ardından Yugoslavya, Tito önderliğindeki Komünist Parti yönetimi altında federal bir devlet olarak tesis edilmiştir. 1946’da Makedonya topraklarına otonom statüsü tanınmış, 1963 yılında ise ülkenin ismi Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. Makedonya, eski Yugoslavya’nın içerisinde içişlerinde serbest olan 6 bağımsız devletinden biriydi. Bağımsızlığını 1991’de Yugoslavya’nın dağılmasıyla kazanmıştır. Bağımsızlığını ilan etmesinden sonra Makedonya’yı ilk tanıyan ülkelerden biri Türkiye olmuştur. Hatta bu ülkeye açılan ilk Büyükelçilik Türkiye Cumhuriyeti Üsküp Büyük Elçiliği olmuştur.

Avrupa Birliği’nin istediği şartları yerine getirmesine ve ismini değiştirmesine rağmen Makedonya’ya verilen sözler tutulmadı. Avrupa Birliği sözünü tutmama konusunda Türkiye’ye olduğu gibi Makedonya’ya da aynı istikrarı gösterdi. Ekonomik sorunlarının çözümü karşılığında kabul ettikleri Prespa Anlaşması’nın halkın günlük hayatlarında bir değişiklik yapmaması Makedonya hükümetini zora soktu. Makedonya’da ciddi bir ekonomik sıkıntı yaşandı. Bu gelişmeler üzerine Cumhurbaşkanı Stevo Pendarovski başkanlığında, iktidar ve muhalefet liderleriyle geniş katılımlı bir zirve gerçekleştirildi. Bu zirvede 12 Nisan 2020 tarihinde erken seçim yapılması kararlaştırılmıştı. Ancak koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle bu seçimler ileri bir tarihe ertelenmişti. Salgın sürecinin normalleşmeye başlamasıyla birlikte seçimlerin 15 Temmuz 2020 tarihinde yapılması kararlaştırılmıştı. Böylece yaklaşık 30 yıldır bağımsız olan Makedonya, 15 Temmuz Çarşamba günü ülkenin 10.Genel seçimlerini yaşayacak.

Bu seçimlerde ülkedeki 3 büyük topluluk olan Makedonlar, Arnavutlar ve Türkler yarışacaklar. Makedonlar öyle ilginç ve sinsi seçim kanunları çıkartmışlar ki Türklerin ve Arnavutların kendi aralarında ve Müslüman ve akraba olarak birbirleriyle birleşip koalisyon kurmalarını teknik olarak engellemişler. Ülke özellikle 6 farklı seçim bölgesine ayrılmış. Ama bu ayırım birileri tarafından çok akıllıca yapılmış. Diğer taraftan çok uzun süredir biraz da bilinçli olarak ülkede nüfus sayımları da yapılamadığı için Türklerin ve Arnavutların son gerçek nüfus sayıları bilinmiyor. Veya bilinilmesi istenmiyor. En son 2002 yılında yapılan nüfus sayımına göre, Kuzey Makedonya’da yaklaşık 80 bin Türk yaşıyor. 2011 yılında başlanılan ancak bilinçli olarak tamamlanmadan yarım bırakılan sayımlar nedeniyle, resmi işlemler bugün gerçekleri yansıtmayan 2002 sayımlarına göre yapılıyor. Bu da Ohri Anlaşması’nın uygulanmasından seçim koalisyonlarının yapılmasına kadar çok geniş bir alanda Türklerin ve Arnavutların pazarlık gücünü olumsuz yönde etkiliyor. Makedonya’daki Türklerin nüfusu bugün 100 Bin’ in üzerinde tahmin ediliyor.

Yapılan anketlere göre Makedonya Seçimlerinde birbirine yakın sonuçlar çıksa da  VMRO-DPMNE partisinin az bir farkla SDSM’nin önünde olduğu, Arnavut partilerinde ise DUİ ile Alternativa-Aleanca koalisyonunun birbirine çok yakın oylar alacağı düşünülüyor
Bu seçim sürecinde SDSM’nin Arnavut ve Türk seçmenleri bünyesine katmak ve tarihte ilk defa bir Arnavut partisiyle koalisyon yapmak suretiyle seçimlere girmesi dikkat çekici gelişmedir. Birileri tüm milletlerin yönetimde olmasını istiyor. Kosova’da da benzer bir olay yaşandı ve Sırpların, Boşnakların ve Türklerin de hükümete dâhil edilmesiyle çok renkli ve geniş katılımlı bir hükümet kuruldu. Makedonya’da da buna benzer bir sonuç olabilir. Seçim sonrasında Türk partileri her halükârda en az  üç milletvekili ile (sınırda olanın da girmesi ile dört de olabilir) ve bir devlet bakanlığı ile hükümette temsil edilmesi bekleniyor.  Bu seçimler sonunda Türk adaylardan kısmetse Enes İbrahim, Furkan Çako, Beycan İlyas ve inşallah sınırdaki Erdoğan Saraç milletvekili olacaklar. Diğer Türk adaylar, Enver Useinov  ve Tahsin İbrahim’e de başarılar diliyoruz.