0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

ANKARA (AA) – Süratle artan dünya nüfusu ve sağlıklı beslenme gereksinimi nedeniyle proteine ve alternatif protein kaynaklarına ilgi artıyor. Protein muhtaçlığı ekseriyetle hayvansal eserlerden karşılanmaya çalışılırken iklim değişikliğiyle çabaya katkı sağlayan bitkisel protein üretimi üzerindeki araştırmalar da gün geçtikçe kıymet kazanıyor.

Tarım bölümünde global iklim değişikliğine ahenk sağlayacak yenilikçi ve sürdürülebilir teknolojilerin geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve uygulanması hedefiyle hayata geçirilen Türkiye Ziraî Üretiminde Global İklim Değişikliğine Uyumlu Sürdürülebilir Tarım Teknolojileri Platformu (S-ATP) bünyesinde, tarım tabanlı besin teknolojileri konusunda “Sürdürülebilir Alternatif Bitkisel Protein Zinciri” başlıklı bir araştırma sürdürülüyor.

Araştırmasının yürütücüsü Kabasakal, AA muhabirine, protein denilince akla öncelikle yumurta, et üzere hayvansal kaynakların geldiğini lakin hayvansal proteinlerin üretiminde daha fazla güç ve alana muhtaçlık duyulduğu ve sera gazı salımının da çok daha yüksek olduğu düşünüldüğünde, bitkisel proteinlerin hayvansal proteinlere kıyasla sürdürülebilir bir alternatif olduğunu söyledi.

Tüm yeşil yapraklı bitkilerde bulunan Rubisko isimli enzimin dünyada en çok bulunan protein olduğunu belirten Kabasakal, “Gün geçtikçe artan protein muhtaçlığı, vegan ve vejetaryen beslenmeye yönelimin artması üzere nedenlerle bitkisel içerikli proteinlere daha fazla muhtaçlık duyuluyor ve yapraklar da kuru bazda yüzde 16 ila yüzde 20 protein içeriyor. O yüzden yeterli bir kaynak.” dedi.

Üzüm, elma, kavun ve çilek yaprakları üzerinde çalışılıyor

Araştırma kapsamında öncelikle farklı kaynaklardan protein elde ederek bunların besin kıymetlerine ve alerjen içeriklerine bakacaklarını, bu eserleri biyoteknolojik süreçler uygulayarak büyük ölçüde saflaştırıp karakterize edeceklerini ve bitkisel proteinlerin besin uygulamaları üzerinde çalışacaklarını anlatan Kabasakal, şöyle devam etti:

“Özellikle vegan ve vejetaryen beslenmeye yönelik eğilimin artması diğer gereksinimleri da gündeme getirdi. Farklı yaprakların, farklı protein içerikleri incelenip en yaygın ve en yüksek bolluktaki protein içeriği olan kaynaklar hedeflenip taranıyor. Biz de bu çalışmamızda 4 farklı eser üzerinden gideceğiz ve protein ölçüsü en fazla olan eserden protein tozu elde etmeyi hedefliyoruz. Üzüm, elma, kavun ve çilek yaprakları üzerinde çalışıyoruz. S-ATP platformunda farklı eserler üzerinde de çalışılıyor fakat bu eserlerin bilhassa üretim hacmi çok geniş ve doğal olarak atık hacmi de çok fazla. Biz bu eserlerin yapraklarının da sürdürülebilir süreçler sonucunda katma bedele dönüşmesini hedefliyoruz.”

“Gıdalara eklenerek protein içerikleri zenginleştirilebilir”

Araştırma fikrinin bitkisel proteine artan talebi fark etmeleriyle ortaya çıktığını aktaran Kabasakal, bu yüzden atık olarak düşünülen meyve yapraklarını kıymetlendirme yoluna giderek yaprak proteinlerini ve bunun sonucunda da besin bedeli yüksek, soya proteinlerine misal yapıda bir aminoasit profili tespit ettiklerini kaydetti.

Kabasakal, araştırma süreci hakkında, “Çalışmaya başlayalı yaklaşık bir yıl oldu. Şu an ön denemeler evresindeyiz. Farklı yollar kullanarak proteinleri yapraklardan saflaştırmaya, uzaklaştırmaya çalışıyoruz. Buradaki bir amacımız de yeşil teknolojileri kullanmak. Güç ve kimyasal ölçüsünü azaltacak teknolojiler uygulamaya çalışıyoruz.” kelamlarını sarf etti.

Elde edilecek protein tozlarının besin sanayisi için kıymetli bir ham husus olacağını ve bu tozların birçok besine entegre edilebileceğini söz eden Kabasakal, “Bunu bir ham husus olarak düşünebilirsiniz. Besinlere eklenerek protein içerikleri zenginleştirilebilir ya da sportmen içerecekleri ile direkt tüketilebilir. Biz de projemizde farklı uygulama alanlarına, süt teknolojilerine bakacağız. Şekerleme sanayisini düşünüyoruz. Fırınlanmış eserlere ekmek, kraker üzere eserlere uygulamayı planlıyoruz. Herkesin erişebileceği besin kaynakları, maksadımız.” diye konuştu.

Kabasakal, bitkisel proteinlerin yalnızca vegan yahut vejetaryen beslenmeyi tercih edenlerin günlük besin muhtaçlıklarını karşılayabilmeleri için değil tıpkı vakitte dezavantajlı bölgede yaşayıp sağlıklı besine ulaşamayanlar için de değerli bir alternatif olduğunun altını çizdi.

“Hayvansal protein üretiminin neden olduğu dezavantajları azaltacaktır”

Proteinlerin hasat sonrası alınan yaprakların ön temizleme sürecinden geçirilmesinin akabinde farklı usullerle küçük modüllere ayırılıp çözelti ortamına geçirilerek elde edildiğini anlatan Kabasakal, bu evrede kullanılan farklı çözücülerle protein randımanını artırmaya çalıştıklarından bahsetti.

Tozların farklı besinlerde kullanımını teşvik etmek hedefiyle sanayiler için reçete geliştirme çalışmaları da yapılacağını bildiren Kabasakal, “Gıda uygulamalarında bu protein tozlarını farklı eserlere entegre etmeye çalışacağız. Bunun dışında projemizin bir diğer ayağında da tekrar S-ATP Platformu çerçevesinde devam eden ıslah çalışmalarındaki ıslah öncesi ve sonrası protein değişimlerini incelemeyi hedefliyoruz.” dedi.

Yapraklardan protein elde edilmesinin alternatif protein kaynak üretmenin yanı sıra uzun vadede çevresel kirliliğin azaltılmasına da katkı sağlayacağı değerlendirmesinde bulunan Kabasakal, hayvansal tarımın bitkisel tarıma kıyasla yaklaşık 2 kat daha fazla sera gazı salımına neden olduğu bilgisini paylaştı.

Kabasakal, konuşmasını şöyle tamamladı:

“Projemiz sonucunda elde edeceğimiz bitkisel bazlı proteinler hem besin döngüsüne entegre olacak hem de bitkisel proteinler hayvansal proteinlere olan gereksinimi azaltacağı için sera gazı üzere, iklim değişikliği üzere hayvansal protein üretiminin neden olduğu dezavantajları azaltacaktır.”

Muhabir: Biriz Özbakır