Uşak’taki Makedon kenti: Blaundos

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Helenistik çağdan kalan Blaundos Antik Kenti, Sülümenli köyü’nün kuzeydoğusuna düşen bir yarım ada gibi, kanyonlarla çevrili stratejik bir tepenin üzerine Makedonya’dan gelenler tarafından kurulmuştur. Antik kente yerleşenler, kendilerine Makedonyalı Blaundoslar demişler.

İZZET KARASU/MANİSA

Sevgili Balkan Günlüğü Gazetesi okuyucuları. Geçen hafta içerisinde gazetemiz köşe yazarı Sayın İlber Şiyak ile birlikte şimdiye kadar 12 kitabı yayınlanan ve halen 4 kitabı da basıma hazır halde bulunan, Manisa’nın en önemli araştırmacı yazarı olan Sayın Ali Haydar Aksakal’ı ziyaret ettik. Ziyaretimiz esnasında konu Balkanlardan açılınca, Uşak Ulubey ilçesine 15 kilometre uzaklıkta bir zamanlar Makedonyalıların yaşadığı Blaundos Antik Kenti’nden bahsetti. Oldukça ilgimi çekmişti. Sizler için çok değerli araştırmacı yazar Ali Haydar Aksakal ile Blaundos Antik Kenti hakkında bir röportaj yaptık. Keyifle okumanızı dilerim.

Sayın Aksakal her ne kadar bizler sizleri çok iyi tanısak ta, Balkan Günlüğü Gazetesi okuyucuları için kendinizi tanıtır mısınız?

23 Nisan 1939 tarihinde Manisa’da doğdum. 1964 yılında İzmir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisinden mezun oldum. 1969 yılında manifaturacılığa başladım. 1953 yılında Manisa dağcılık kulübüne üye oldum. Manisa Tarzan’ı Ahmet Bedevi ile birlikte dağcılığa başladım. Tarzan ile birlikte Ağrı, Bolkarlar, Demirkazık, Kızıltepe, Akdağ, Erciyes, Bozdağ ve Antalya Beydağları’na çıktım. Türkiye’de ilk aletli jimnastik kulübünü Manisa’da kurdum. Bu kulüp başta olmak üzere Tenis Dağcılık Klübü’nde başkan, antrenör ve hakemlik yaptım. Bunun yanında basketbolda milli hakem, voleybolda ise bölge hakemi olarak görev yaptım. Üniversite yıllarında Manisa Yüksek Tahsil Talebe Derneği yayın organı olan Spil Mecmuası’nda şiir ve gezi notları yazdım. 1973 yılında mahalli gazetelere çeşitli konularda izlenimlerimi paylaştım. Aynı yıl Manisa Hür-Işık gazetesinde Yazı İşleri Müdürü olarak görev yaptım. Şimdiye kadar Manisa’nın bilinmeyen değerleri, Gönül Penceresi’nden Manisa, Şadırvan, Manisa ve Mesir, Batı Anadolu ve Tarihi Kentler, Tarzan ve Spil Dağı, Sardes, Yunus Emre ve Emre köyü isimli kitaplarım yayınlandı. “Rüyaların Şifresi Çözüldü “ isimli çalışmalarım yayına hazır hale geldi.

YÖRENİN EN GÜZEL KANYONLARINA SAHİP

Sayın Aksakal diyebileceğim şey yürekten tebrikler ve maşallah. İnanın ben yazmış olduğunuz kitap isimlerini yazarken yoruldum. Bu yazmış olduğunuz kitaplara ilaveten yeni kitaplarında yoldu olduğunu biliyorum. Siz yorulmadan yazmaya devam edecekseniz gibi gözüküyor. Basım için sıra bekleyen yeni kitaplarınızın birinde, bir zamanlar Makedonyalıların yaşadığı Blaundos kenti ile ilgili ciddi araştırmalarınız olmuş. İsterseniz bu konu üzerinde yoğunlaşıp okuyucularımıza bu antik kent ile ilgili bilgileri ve resimleri paylaşmak isterim. Öncelikle Blaundos Antik Kenti’nin tarihçesine girmeden önce, bu antik kent nerededir, bu köye nasıl gittiniz? Bunun hikâyesini bize açıklar mısınız?

Blaundos Antik Kenti Uşak Ulubey ilçesi’ne 15 kilometre uzaklıkta, Sülümenli Köyü’nün 2 kilometre kuzeyinde bulunan antik bir yerleşimdir.

Ben ve ekip arkadaşlarım ile birlikte bu köye Eşme üzerinden gitmeye karar verdik. Ön hazırlıklarımızı yaptık. Haritaları açtık ama kentin adını haritalar üzerinde bulamamıştık. Yolda sorduğumuz insanlar ne yazık ki, antik kentin nerede olduğu bile bilmiyorlardı! Deniz seviyesinden 750 metre yüksekte bulunan ve yörenin en güzel kanyonlarından birine sahip olan Ulubey ilçesi Sülümenli Köyü’ne doğru yol almaya devam ettik. Yol bir müddet sonra ikiye ayrılıyordu. Tereddüt ettik. Asfaltı iyi olan yola girdik, kısa bir süre sonra Blaundos Antik Kenti’nin 3 kilometre uzaklıkta olduğunu gösteren bir levha gördük.

Bayağı bir zorlu yolculuk sonra Antik kentte ulaşabilmişsiniz. Peki Sayın Aksakal, bu antik kent hakkında yapmış olduğunuz araştırmaları ve tarihini bizimle paylaşır mısınız?

Helenistik çağdan kalan Blaundos Antik Kenti, Sülümenli köyü’nün kuzeydoğusuna düşen bir yarım ada gibi, kanyonlarla çevrili stratejik bir tepenin üzerine Makedonya’dan gelenler tarafından kurulmuştur. Antik kente yerleşenler, kendilerine Makedonyalı Blaundoslar demişlerdir.

1845 YILINDAN KALMA YAZIT

Bu kentin Makedonyalılar tarafından kurulan Blaundos Antik Kenti olduğunun bilimsel açıklaması nedir?

Kentin bazı kalıntıları günümüze kadar ulaşmıştır. İon üslubundaki mabet ve diğer yapıların kalıntıları da bugüne kadar ayakta kalmıştır. Araştırmacı yazar Hamilto’nun 1845 yılında bu kentte bulduğu bir yazıtta ” Blaundeon Makedonon” adını okumasıyla adının Blaundos olduğu kesinleşmiştir.

Blaundoslar burada bir devlet kurmuş olabilir mi?

Evet devlet kurmuş olduklarını gösteren en önemli kanıtı, Blaundoslar burada para basmışlardır. Bu da bence en önemli bir kanıttır.

Antik kent’in mimari yapısından biraz söz eder misiniz?

Kalenin dışında gösterişli bir kemer görülmektedir. Kentin giriş kapısı, dört köşeli iki büyük kale’den yapılmıştır. Kale’nin etrafı surlarla çevrilidir. Kentin içinde tapınak ve idari binalar ve saraya ait kalıntılar yer almaktadır. Kentin her iki yanı sarp dere yatağı ile çevrilidir. Sülümenli köyü ile arasında derin bir vadi uzanmaktadır. Kale’ye giriş kısmında, sağlam bir kemer ve nöbetçi kulesinin kalıntısı görülmektedir. Antik kent’in incelendiğinde buradaki yerleşimin ve mimarlığın oldukça önemli olduğu görülür.

Resimleri incelediğimde tiyatro kalıntılarının var olduğunu gördüm.

Evet çok doğru. Antik kentin sol tarafındaki yamaca büyük bir tiyatro inşa edilmiştir. Tiyatro sahnesi yıkılmış, oturma sıralarının bir kısmı sağlam kalmıştır. Tiyatronun karşı yamacında ise yüzlerce kaya mezarı bulunmaktadır.

Blaundos’un bilinenden başka bir ismi var mıdır?

Blaundos, Anadolu isminin Helen diline uyarlanmış şeklidir. Blaundos, Roma döneminde, önemli bir kent merkezi haline geldi. Antik kaynaklarda da ismi geçmektedir. Makedonya kralı Büyük İskender in ölümü ile kent, General Antigonus’un emrine verilmiştir. Bir süre Bergama krallığına bağlı kalan Blaundos, MÖ 189 yılında Roma İmparatorluğu hâkimiyeti altına girmiştir. MS 5. yüzyılda Sebaste Psikoposluk merkezine bağlanmıştır. Gördüğümüz antik kentlerin içinde, Blaundos antik kenti toprağın üzerinde olması ile ayrı bir özellik taşımaktadır.

Bu kadar antik özelliği olan kent sit alanı içine alındı mı?

Bildiğim kadarıyla bu antik kent 1. derecede arkeolojik sit alanı içindedir.

Sayın Aksakal yapmış olduğunuz inceleme ve araştırmalar sonrasındaki antik kentin bugün ki durumu ile ilgili neler söylemek istersiniz?

Böylesine tarihsel özelliği olan Blaundos Antik Kenti için Arkeolojik incele ve yenile çalışmalarının daha farklı olmasını beklerdim. Yetkililerin en kısa zamanda bu antik kent içinde Restorasyon’a başlayarak bu antik kenti ülke turizmine kazandırmasını yürekten diliyorum. Anadolu medeniyetlerini, kültürünü seviyor ve bize emanet edilen kültür varlıklarını korumak istiyorsak onları korumayı ve yaşatmayı bilmeliyiz.

Sayın Aksakal, Blaundos kenti hakkında bizlere vermiş olduğunuz çok değerli açıklamalarınız ve resimler için sizlere çok teşekkür ediyorum.

Bizlere emanet edilen kültür varlıklarını ve Anadolu medeniyetlerini geniş kitlelere ve yetkilelere ulaştırma adına göstermiş olduğunuz çabadan dolayı asıl ben teşekkür etmek istiyorum.