Rifat Sait

Komşumuz Bulgaristan’da son iki yılda beşinci kez seçimler gerçekleşti. Bu son Seçime katılım oranı %28,5 dolaylarında. Bu oran Bulgaristan tarihinin en düşük rakamı olabilir. Aslında yurt dışı oyları beklemek gerekiyor zira Bulgaristan nüfusunun neredeyse yarısı yani 3,5 milyon Bulgaristan vatandaşı yurt dışında. Bu rakamlar içinde Türkiye’deki Bulgaristan vatandaşı olan Türkler de var. Türkiye’nin dışında farklı Avrupa ülkelerinde çok sayıda Bulgaristan vatandaşı Türk yaşıyor.

Bulgaristan vatandaşları artık kısır döngüye dönüşen seçim sonuçlarından dolayı siyasete ve seçimlere karşı haklı olarak çok soğudular ve duyarsızlaştılar. Nasıl olsa değişmiyor ve seçimler yenileniyor diyerek oy vermeye gitmiyorlar. Nitekim doğru tahmin gerçekleşiyor gibi. Kuvvetle muhtemel eğer koalisyon hükümeti kurulmazsa Kasım ayında gerçekleşecek yerel yönetim seçimleri ile birlikte belki 6.erken genel seçim de yapılabilir. Tabi bu arada yerel seçimlerde olumsuz sonuç almamak için koalisyon hükümetine girmek istemeyenler de vardır.

240 sandalyeli Bulgaristan parlamentosunda en az 121 milletvekiliniz varsa hükümet kurabiliyorsunuz. Seçim sonucu ve koalisyon imkanlarına kısaca bir bakalım. Seçim sonuçlarına göre Kiril Petkov’un başkanlığını yaptığı Değişime devam ve Demokrat Bulgaristan koalisyonundan oluşan parti birinci sırada. Resmi olmayan sonuçlara göre 68-72 arası milletvekili çıkaracaklar. Eski Başbakan Boyko Borisov’un başkanı olduğu Gerb partisinin 65-70 arası vekil çıkarması bekleniyor. Gerb partisi sıralamada ikinci sırada bulunuyor.  Çoğunluğunu Türk ve Müslümanların oluşturduğu Halk ve Özgürlükler partisi (HÖH)  40 kadar vekil çıkaracak gibi görünüyor. Özellikle yurt dışından gelen oylar onlar için çok önemli. Halk ve Özgürlükler partisi Bulgaristan’ın en büyük üçüncü partisi. Diğer taraftan Vızrajdane 37, BSP Sosyalistler 25 vekil çıkarabilir.

Koalisyon kurulması zayıf görünüyor. Ama olursa Değişime devam Demokrat koalisyonu ile Gerb bir koalisyon kurabilir. Bu düşük olsa da bir ihtimal. Halk ve Özgürlükler partisi ile koalisyon yapmazlar diye düşünüyorum. Bunun en büyük nedeni HÖH’ün milletvekillerinde başta Delyan Peevski olmak üzere haklarında yargı davalarının olması. Bahsi gecen bu Delyan Peevski’nin Türkiye’ye giriş yasağı da var. Tıpkı Halk ve Özgürlükler partisi onursal başkanı Ahmet Doğan gibi. Bildiğim kadarıyla Ahmet Doğan’ın da Türkiye’ye giriş yasağı var.  Ne kadar ilginçtir ki Türkiye’ye giriş yasağı olan Ahmet Doğan adına geçenlerde Yalova Belediyesi Gaziosmanpaşa mahallesinde Ahmet Doğan Balkan evi açıldı. Diğer taraftan Gerb lideri eski Başbakan Boyko Borisov’da aynı olaydan yargılanıyor. Onların “Amerikan Magnitski” kanunu ile başları dertte. Bulgaristan’ın şu andaki başsavcısı da aynı davada şüpheli durumda. Değişim ve Demokrat koalisyonu hükümet kurmayı başarabilirse bunları yargılayacağını söylüyor. Daha önce benzer suçlardan eski Başbakan Boyko Borisov bir süre hapse girmişti. Tekrar hapse girmemek için koalisyona girmek zorunda kalabilir. Koalisyona girme durumunda kendisine belki bir dokunulmazlık verilebilir. Koalisyon ile hükmet kurulmasına ABD de bastırıyor. Amerika’nın Bulgaristan’da hükümet kurulması isteğine karşı Rusya’nın tam karşıt düşündüğü biliniyor.

Bulgaristan’daki siyasi istikrarsızlığın en büyük nedeni de işte bu yukarıda yazdıklarımız. Bir yanda haklarında bir takım yolsuzluk iddiaları olan siyasiler ve diğer yanda onları yargılayacağını söyleyen siyasi partiler. Şirketleşmiş eski rejim ve düzen partileri mevcudun bozulmaması için direniyor. Bu arada Rusya yanlısı siyasi partiler de NATO ve AB’ye karşı bir politika izliyorlar. Bir miktar aşırı milliyetçi partiler ve arada kalanlar. İşte tüm bunlar Bulgaristan’da siyasi istikrarsızlığı oluşturuyor. Bulgaristan’a aslında bir an önce Başkanlık sistemi getirilmeli. Ayrıca %4 olan seçim barajı %7’lere yükseltilmeli. Bunları yapabilmek için de kısa bir sürelik olsa hükümet kurulabilmeli. Yoksa bu erken seçim kısır döngüsü sonsuza kadar devam edecek.

Bulgaristan konusunda içişlerine karışmamak şartıyla bazı konularda Ankara’nın da fikir ve düşüncesi alınması lazım diyorum. Hiç ilgisi olmadığı halde Rusya ve ABD nasıl müdahale edebiliyorsa nüfusunun 1/6 sını Türk ve Müslümanların oluşturduğu sınır komşumuz Bulgaristan’da Türkiye’nin de fikri önemlidir. Hele ki Türkiye’de yaşayan onca Bulgaristan vatandaşı soydaşımız varken. Türkiye’de bu konuda etkin ve liyakatli kanaat önderi, STK temsilcisi, siyasetçi, akademisyenler bulunup istişare edilmeli ve fikirleri alınmalıdır. Bu konuda ön plana çıkan Türkiye’deki bazı derneklerin politize olup bazı partilerle konuşulması üzücüdür. Onların hele ki kamu yararına çalışıyorlarsa siyasi olarak içerde tarafsız olması beklenir.

Bulgaristan’daki bu karmaşık düzene ve istikrarsız siyasi sürece çözüm için ne yapmak lazım diye sormuşlar. Bir ilgili şöyle cevap vermiş: “Kısa bir süreliğine Bulgaristan’da şalteri tamamen indirmek lazım. Düzelince tekrar kaldırılır.” Demiş…  İşin şakası bir tarafa dost ve komşu ülke Bulgaristan’da hey şey aynı tas aynı hamam. Komşuda istikrarın bir an önce sağlanmasını umuyor ve diliyoruz.