Kesriye Fotografçısı Papazoğlu

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Hemen hiç Türk nüfus barındırmadığı halde bugün dünyanın hala Osmanlı kalabilmiş tek şehridir, belki de Kastorya… Osmanlılar’ın Kesriye dedikleri bu dünyalar güzeli kent, yemyeşil ormanlar ile billur gibi bir göl manzarası arasında sıkışmış tarihi binalardan müteşekkil küçük bir cennettir adeta. Balkan Harbi sonrası bölgenin elimizden çıkmasıyla beraber Yunan topraklarına katılan bu kent, altı yüzyıl boyunca çeşitli etnik ve dini toplulukların kardeşçe yaşadıkları bir vaha gibiymiş. Müslüman, Ortodoks ve Musevi cemaatlerinin özgürce ibadet ettikleri, Türk, Rum, Arnavut, Makedon, Bulgar, Yahudi ve diğer etnik gurupların bir kültür mozaiği oluşturdukları Kesriye kenti, Osmanlı’nın Balkanlar’daki bir sayfiye yeri olarak tanınırmış. Bugün Yunanistan’ın kuzey batısında, Arnavutluk sınırına yakın bir yerde kalan Kastorya, coğrafyası bakımından bizim Sinop’u bir hayli andırıyor. Sinop nasıl Karadeniz’e açılan bir yarım adaya kurulmuşsa, Kesriye’nin merkezi de göle doğru uç vermiş bir yarımadaya yerleşmiş… Zaten tesadüf mü bilinmez, mübadele ile Sinop’tan ayrılan Ortodoksların çoğu da bu kentin civarında iskân edilmişler… Yunanlılar, Osmanlı’dan kalma bilhassa dini yapıların en önemlilerini perişan etmişler. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde sözü edilen ve muhtemelen 500 yaşında olan Gazi Evrenos Camii, mübadeleden sonra 1927’de yıkılmış, yerine bir bazilika inşaa edilmiş. İki büyük Bektaşi Dergâhı, Kasım Baba ve Aydın Baba Tekkeleri ise 1950’lerde yıkılmış… Buna karşın kent merkezindeki Kurşunlu Camii, Medrese, Hamam ve pek çok tarihi konak hala ayakta duruyor.

MÜTHİŞ BİLGİLER

Bu kentin Osmanlı’dan çıkmadan önceki son yılları hakkında Türk ve Yunan kayıtlarında müthiş bilgiler var… Sosyal hayat, siyasal yapı, mimari durum, ekonomi ve Makedonya sorunu hakkında araştırılsa gün yüzüne çıkmamış bir bilgi deryasına girilir. Lakin onca kayıt kuyudatın içinden en vurucu olanları, talihsiz bir Kesriyeli fotoğrafçı olan Leonidas Papazoğlu’ndan kalan eserler olsa gerek… 1872’de Kesriye’de dünyaya gelen Papazoğlu, ailesi ile birlikte İstanbul’a yerleştikten sonra fotoğrafçılığa merak sarıyor. İstanbul’da öğrendiği bu sanatını, daha sonra memleketine taşıyıp kentin tek fotoğrafçısı olarak hizmet veriyor. Doğal olarak bölgenin tüm dinamiklerini fotoğraflama olanağı buluyor.

1918’de Dünya Savaşı başlarında dünyayı adeta perişan eden İspanyol Gribi’ne kurban olarak genç yaşta vefat eden Papazoğlu devasa arşivi, evinde sahipsiz kaldı. Zamanın yıpratıcılığı bir tarafa, bölgede cama ihtiyaç duyan her kes talihsiz fotoğrafçının arşivindeki cam negatiflere dadandı. Hatta kilisenin fenerleri kırıldığında bu cam negatifler kullanılıyordu. Bu şekilde çok sayıda kıymetli eseri kaybolan Papazoğlu’na bir darbe de 1993’te evini restore etmek isteyen kızından gelmiş. Bir kamyon dolusu negatifi çöpe atılan Papazoğlu’ndan yaklaşık 2500 tanesini son anda Yunanlı fotoğraf bilimci Yorgo Golombias kurtarmayı başardı. Papazoğlu’nun fotoğrafları incelendiğinde, o dönem birbiriyle kanlı bıçaklı olan kişilere hizmet ettiğini görüyoruz. Misal, kentin Papazı olan ve daha sonra Makedonya’daki Bulgar – Rum nüfuz mücadelesinde Rum çetelerini gizlice yönlendirdiği için Ruslar’ın baskısıyla uzaklaştırılarak Amasya metropolitliğine atanan Germanyos’a ait fotoğrafları çektiği kadar onun düşmanı Bulgar çetecilerin de fotoğraflarını çektiğini görüyoruz. Çektiği fotoğraflar arasında Bulgar çetecilerin öldürdüğü bir Rum öğretmenin dehşet verici görüntüsü de var üstelik! Kentteki tüm dini cemaat liderlerine ait resimler çeken Papazoğlu’nun Kesriye Müftüsü ve küçük kızını gösteren bir hayli ilginç bir fotoğrafı da bulunuyor.

HELALLEŞME

Sayın Başbakanın meşhur balkon konuşmasından sonra helalleşme modası başladı. Gerçi bazıları “Hesaplaşmadan helalleşme olmaz” diyorlar ama benim mizacım buna pek müsait değil… Savaş baltalarını gömen tüm kavgadaşlarımla helalleşip yeni beyaz sayfa açmayı her daim tercih ederim. Bu vesile ile ben de:

BİR: Derneklerimizi kişisel siyasi amaçlarına basamak yapmak isteyen genç ve yaşlı tüm dinazorlara,

İKİ: Kültürümüze hizmet etmekten başka hiçbir derdimiz olmadığı halde önümüzü kesmek için ellerinden geleni yapan İrlandalı Mübadillere,

ÜÇ: Türk Milliyetçiliği ve Atatürk ilkeleri konusunda yazdıklarımız ortadayken makasladıkları iki satırı çarpıtan ve bunları üşenmeden her tarafa kusan zat-ı Ali’lere,

DÖRT: Bu camiaya tek kuruşluk maddi ve manevi hayrı dokunmadıkları halde akıl vermeye bayılan çok bilmişlere,

BEŞ: Kendi aile tarihlerinden bihaber tatlı su mübadillerine,

ALTI: Asla mikro milliyetçilik yapmadığımız halde bizi kendileri gibi ırkçı zannederek önümüze engeller çıkartan gizli kafatasçılara olan birikmiş haklarımı helal ediyorum.