Aşağıda, açılış konuşması içeriğinde özetlenen 2009 tarihli Yerel Yönetimlerin Çalışmalarına Katılma Hakkında Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Katma Protokolünün, Türkçe sözcükleri felsefesine uygun olarak seçilerek hazırlanmış resmi olmayan çevirisi yer almaktadır.
Avrupa Konseyi Antlaşma Serisi – No. 207(CETS NO.207)
Yerel Yönetimin Çalışmalarına Katılım Hakkında Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Katma Protokolü
Utrecht, 16.11.2009
Önsöz
Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’nın (Bundan böyle “Şart” olarak adlandırılacaktır, ETS No.122) bu Katma Protokolü’nü imza eden Avrupa Konseyi üye Devletleri,
Avrupa Konseyi’nin amacının kendilerinin ortak mirası olan idealleri ve ilkeleri korumak ve gerçekleştirmek amacıyla üyeleri arasında daha büyük birlik elde etmek olduğunu dikkate alarak,
Kamusal işlerin idaresine katılma hakkının Avrupa Konseyi’nin tüm üye Devletleri tarafından paylaşılan demokratik ilkelerden biri olduğunu dikkate alarak,
Üye Devletlerin gelişiminde yerel yönetimlerde özerklik ilkesinin sahip olduğu önemi dikkate alarak,
Şart’a bir yerel yönetimin işlerine katılma hakkını garanti eden hükümler eklemenin uygun olacağını dikkate alarak,
Bakanlar Komitesi tarafından 27 Kasım 2008 tarihinde benimsenen Avrupa Konseyi Resmi Belgelere Erişim Konvansiyonu’nu akılda tutarak,
Avrupa Konseyi Devlet ve Hükümet Başkanları’nın 3. Zirvesi’nde benimsenen Beyannameyi ve Eylem Planı’nı da akılda tutarak (Varşova, 16-17 Mayıs 2005),
Aşağıdaki hususlarda anlaşmıştır:
Madde 1 – Yerel yönetimin çalışmalarına katılma hakkı
1 Taraf Devletler, yetkileri dâhilindeki herkes için yerel yönetimin çalışmalarına katılma hakkını güvence altına alır.
2 Yerel yönetimin çalışmalarına katılma hakkı, bir yerel yönetimin yetkilerinin ve sorumluluklarının uygulamasını belirleme ya da etkileme hakkına sahip olmayı işaret eder.
3 Hukuk, bu hakkın uygulanmasını kolaylaştırmanın yollarını sağlar. Herhangi bir kişiye ya da gruba karşı adil olmayan bir şekilde ayrımcılık yapmaksızın, hukuk kişilere ait farklı durumlara ya da kategorilere yönelik özel önlemler sağlayabilir. Üye tarafın anayasal ve/veya uluslar arası yükümlülükleri uyarınca hukuk, özellikle oy verenlerle sınırlandırılmış belirli düzenlemeleri öngörebilir.
4.1 Her üye, oy veren ya da aday olan vatandaşlarının ikamet ettikleri yerel yönetimin konseyinin ya da meclisinin üyelerinin seçimine katılma hakkını kanunen tanır.
4.2 Hukuk, üye Tarafın kendi anayasal düzeni uyarınca bu şekilde karar verdiği yerlerde ya da üye Tarafın uluslararası yasal yükümlülüklerine bu şeklin uygun olduğu yerlerde diğer kişilerin katılma hakkını da tanır.
5.1 Bir yerel yönetimin işlerine katılma hakkının uygulanmasına yönelik her türlü formalite, koşul ya da kısıtlama, kanun ile konur ve üye Tarafın uluslararası yasal yükümlülükleriyle uyumludur.
5.2 Hukuk, yerel yönetimlerin yetkilerinin ve sorumluluklarının uygulanmasının etik bütünlüğünün ve şeffaflığının katılım hakkının uygulanması bakımından tehlikeye girmemesini temin etmek amacıyla gerekli olduğu için bu formaliteleri, koşulları ve kısıtlamaları koyar.
5.3 Etkili bir siyasal demokrasinin işlemesi için, demokratik bir toplumda kamu güvenliğinin korunması ya da üye Tarafın kendi uluslar arası yasal yükümlülüklerinin istenilene uygunluğunu sağlamak için her türlü başka formalitenin, koşulun ya da kısıtlamanın zorunlu olması gerekir.
Madde 2 – Katılma hakkına yönelik tedbirlerin uygulanması
1 Taraflar, bir yerel yönetimin çalışmalarına katılım hakkının uygulanmasında gerekli olan bu tedbirleri alır.
2 Katılma hakkının uygulanmasına yönelik bu tedbirler şunlardır:
i Bu Protokol’de sınırları belirtilen katılma hakkının uygulanmasını sağlamak, geliştirmek ve kolaylaştırmak üzere yerel yönetimleri yetkilendirmek,
ii aşağıdakilerin tesisini güvence altına almak:
a çok sayıda yerleşiğe sahip yerel yönetimin ve/veya büyük coğrafi alanlarda, onlara en yakın bir düzeyde kişileri istişare süreçleri, yerel referandumlar ve dilekçe hakkını kapsayabilecek prosedürlere dahil etmeye yönelik çalışmalar,
b üye Tarafın anayasal düzeni ve uluslar arası yasal yükümlülükleri uyarınca, yerel yönetimlerin elindeki resmi belgelere erişime yönelik prosedürler,
c katılım yönüyle özel engellerle karşılaşan kişilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik değerlendirmeler, ve
d yerel yönetimlerin ve yerel kamusal hizmetlerin işlevlerine ilişkin şikayetleri ve önerileri ele alma ve onlara yanıt verme mekanizmaları ve prosedürleri.
iii Bu Protokol’de sınırları belirtilen katılım hakkının geliştirilmesine ve uygulanmasına yönelik olarak bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılmasını teşvik etmek.
- Prosedürler, değerlendirmeler ve mekanizmalar, yerel yönetimlerin farklı kategorileri için onların büyüklüğü ve yetkileri itibariyle farklılık gösterebilir.
- Yerel yönetimin çalışmalarına katılım hakkının uygulanması için planlama ve karar alma süreçlerinde, yerel yönetimlere uygun zamanda ve uygun bir şekilde mümkün olduğu kadar danışmak.