(Last Updated On: 23/04/2023)

KİME BAYRAM!
Bayram
Badram,
Oğuzlarda “Beyrem”
Kırgızistan’da Maryam”
Kazakistan’da “Meyram”
Araplarda Eid al-Fitr
Her dilde her kültürde var bayram.

Bayrama,
Kültürümüzde herkes bir başka anlam yükler.
Kimi;
Amin bağırma,
Abdal Musa lokması,
Bayram çıkarma
Bayram konatı
Bayram sofrası
Bayram yemeği
Buhur yakma
Ferfene
Helesa
Kahke, gerebiç
Keşkekle
anlamlandırır.
Bayramlar anlam ve kültürel kodlar yüklüdür.

Ergenekon’dan çıkışı kutlarsak,
Mitolojik bayram olur.
TBMM açılışını ve 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı kutlarsak
Tarihsel bayram olur.
Ramazan ayı sonunda kutlama yaparsak,
Dinsel bayram olur.
Kış derki bahar benim içimdedir.
Kıştan bahara geçiş “Çille” olarak adlandırılır.
Büyük Çille 40 gün, Küçük Çille 20 gün ve Boz Çille Nevruz’a kadar devam eder.
Çille, aslında üç kez ölüp dirilmedir.
Nevruz’da ise nihai diriliş vardır.
Baharın gelişini Nevruz olarak kutlarsak
iklimsel bayram olur.
Aslında her güzel şeyin başlangıcıdır belki de bayram..

Ramadi…
Müslümanlar,
Ramazan ayı boyunca oruç tutarlar.
Ramazan kelimesinin “ramadi” kelimesinden gelir derler.
Ramadi,
Yağmur.
Yaz sonunda ve güz mevsiminin başlarında yağıp
yeryüzünü tozdan temizleyen “yağmur”
yağmur yeryüzünü temizler
ramazan ayı boyunca tutulan oruç da (sadece açlık değil) ise
insanın ruhunu ve günahlarını temizler derler.
Yağmur tanesi toprağa düştüğünde nemli ama
muhteşem bir toprak kokusu sarar
Ramazan ayında da insanın ruhu önce yanar.
Tutulan oruçların sonunda ruha yağmur yani “ramadi” yağar ve
İnsanın ruhu topraktan çıkan nem kokusu gibi olur.
İnsanın ruhu “yenilenir”
Belki de bayram demek yanarak yenilenme demektir.

Ramazan ayında insanlar sahura kalkar,
Akşam iftar açarlar.
30 günün sonunda,
Orucu tamamlama imkanı veren Allah’a şükrederler.
Neticede her şey nasip meselesi değil mi?
Kulun “rabbim” demesi Allah’ın “kulum” demesinden değil mi?
Bayram demek
Nefesi aldığına, nefesi verdiğine ve şükredebildiğine şükredebilmektir.
Bayram demek şükür demektir.

Bayram demek;
Kimileri için
Araplarda olduğu gibi
IYD’UL- FITR yani “YEME İÇME” bayramıdır.
Ramazan bayramı namazından sonra
Evlerde yöresel olarak yapılan yemekler,
Börekler
Tatlıların
Bayram süresince bir araya gelinerek tüketilmesiydi.
Kimilerine göre bayram sadece yeme içmedir…

Bayram demek
Bir zamanlar zengin fakir fark etmeksizin
Bayramdan önce alınan ama
Bayram gününden önce giyilmeyen
Bayram öncesi yatağın kenarına konularak
Hayaliyle uyunan
Yeni kıyafetler, ayakkabılar demekti.
Bayram demek kimileri için
“Bayramcalık” demekti.

Bayram demek;
Çocuklar için mahallede şeker ve
Arefelik adında bayram harçlığı toplamaktı.
Çocuklar için Ramazan bayramı
Şeker bayramı demekti.
Bayram yerlerinde salıncağa binmekti.
Bayram, neşe sevinç demekti.

Bayram bir zamanlar kültürel kod aktarımı demekti.
Bayram temizliğinin yapıldığı
Bayram alışverişlerinin yapıldığı,
Mezar ziyaretlerinin yapıldığı,
Bayram günü erken kalkıldığı,
Büyüklerin ziyaret edildiği,
Otomatik bayram mesajlarının atılmadığı,
Herkesten uzaklara gidip tatil yapılmadığı,
Çocukların, gençlerin büyüklerin ellerini öptüğü
Büyüklerin geçmiş hikayelerinin dinlendiği
Kültürel kod aktarım süreçleriydi.
Bayram demek gelenek, görenek demekti…

Bayram demek,
Bayram temizliği demekti.
Günler öncesinden evlerin temizlenmesi.
Bayram günün kadar her şeyin temiz kalmasıydı.
Ama bu bayram…
Temizlenen evler değil enkazlar oldu
Bu bayram kara geldi…
Deprem vurdu herkesi
Kimi anasını, babasını
Kimi evlatlarını
Kimi eşini,
Kimi işini kaybetti.
Karalar bağladı bu bayram herkes.
Evde yakın biri öldükten sonra gelen bayrama “ilk bayram” denilirdi
Bu bayram maalesef on binlerce vatandaşımızın depremde vefatı nedeniyle
Türk milletinin karalar bağladığı “ilk bayramı” oldu.
Şehit ana babalarının eşleri için,
Ve yetim çocuklar için her bayram zaten “ilk bayram”dır.
Onlar için “bayram gelmiş neyime” türküsüdür.
Kimileri için bayram demek, kaybedilenlerin tekrar geleceğinin hayalinin kurulduğu,
Karalar bağlanan, ilk bayram demektir